Ziek zijn (ook in je hoofd) begint vaak in je darmen

Ziek zijn is niet iets wat er gewoon bij hoort. Hoe meer ik lees over voeding, hoe duidelijker me dat wordt. Hele volksstammen (dan heb ik het over oervolken die van een traditioneel jagers/verzamelaars menu leefden) werden nauwelijks ziek. En hoefden ook niet jaarlijks op tandartscontrole. Ze hadden gewoon geen gaatjes. Hoogstwaarschijnlijk omdat ze niet de ladingen suiker en geraffineerde producten aten die wij nu aangesmeerd krijgen.

En wij maar denken dat er steeds meer gevaarlijke bacteriën en virussen rondwaren die het op ons gemunt hebben. Don’t be fooled. Die virussen en bacteriën waren er altijd al, en zullen er altijd zijn. Alleen is onze natuurlijke weerstand zo slecht geworden door onze moderne levensstijl, dat we er vatbaarder voor zijn. En dat heeft voor een groot deel te maken met onze darmen. Raar maar waar. De schatting is namelijk dat 80-85% van onze weerstand zich in onze darmwand bevindt. Als ons darmmilieu op orde is, kan je de meeste van de virussen en gifstoffen uit de buitenwereld prima afweren. Die darmwand is zelfs zo belangrijk dat problemen down there kunnen leiden tot psychische aandoeningen up there, zoals autisme en ADHD.

Zoontje met autisme 

Hoe belangrijk de gezondheid van onze darmflora is voor onze fysieke én psychische gezondheid ontdekte de Russische neurologe Dr. Natasha Campbell-McBride toen haar zoontje van drie autisme bleek te hebben. Tot haar verbazing had de medische wereld daar geen antwoord op. Ze is zich er in gaan verdiepen en ontwikkelde een theorie over de relatie tussen de gezondheid van de darmen en psychische aandoeningen: GAPS (gut and psychology syndrome). Ze heeft het dan o.a. over autisme en ADHD. Vaak overlappen die met andere aandoeningen zoals dislexie, allergiën, astma en eczeem. Maar ook psychische aandoeningen als schizofrenie, depressie, eetstoornissen of bipolaire stoornis horen daar bij. Campbell is tot de conclusie gekomen dat de overlappende factor van al die aandoeningen de gesteldheid van het spijsverteringssysteem is.

Campbell ontwikkelde een dieet waarmee het darmmilieu genezen kan worden, het GAPS-dieet. Haar zoontje is helemaal genezen. En met hem vele anderen die de adviezen van Campbell hebben opgevolgd. Inmiddels heeft ze een praktijk in Engeland en behandelt ze jaarlijks kinderen en volwassenen met autisme, leerproblemen, psychiatrische problemen, immuunziekten en vele andere aandoeningen die met het spijsverteringssysteem te maken hebben. Maar eigenlijk zijn de principes van het GAPS-dieet voor iedereen interessant. Want de beste manier om ziektes te voorkomen is te zorgen dat je darmflora gezond is. Hippocrates, 460-370 vC, wist al hoe het zat en heeft de beroemde woorden gesproken: ‘All diseases begin in the gut’.

Verband lekkende darm en psychische stoornissen

Campbell zegt in haar boek ‘Gut and psychology syndrome’ (2010) dat wel eens één op de tien pyschiatrische aandoeningen te wijten zou kunnen zijn aan zelfvergiftiging vanuit de darmen! Als de darmen niet goed functioneren, heeft dat effect op de rest van je lichaam. Ook op je hersenen. Zo worden het gluten eiwit en het melkeiwit caseïne vooral in een slecht darmmilieu (dat niet zuur genoeg is) niet goed verteerd. Ze veranderen dan in moleculen die vergelijkbaar zijn met opiaten zoals morfine en heroïne. Als die in de bloedbaan komen, kunnen ze bepaalde gebieden in de hersenen blokkeren (of deblokkeren, afhankelijk van hoe je dat beleeft 😉 ).

Ook opportunistische darmbacteriën die in te grote getale in de darm aanwezig zijn, produceren gifstoffen (neurotoxins) die effect hebben op je brein. Heb je een gezonde darmwand dan komen die gifstoffen niet in de bloedbaan. Bij een lekkende darmwand wel. Ook kan het zijn dat het myeline, de bescherming van hersencellen en zenuwdraden, beschadigd wordt door een teveel aan acetaldehyde. Acetaldehyde ontstaat als bijproduct van de vertering van alcohol of als de candida-schimmel glucose verteert tot alcohol. Ook bindt acetaldehyde aan eiwitten en kan daardoor bepaalde vitamines onbruikbaar maken, zoals vit B6. En B6 is dan weer een co-factor in de productie van neurotransmitters.

Goede bacteriën essentieel voor immuunsysteem

Het zijn vooral de bacteriën in onze darmen die zo belangrijk zijn voor onze gezondheid.  Zonder dat we het door hebben leven er triljoenen micro-organismen gezellig symbiotisch met ons samen. Gemiddeld draagt een gezonde volwassene zo’n 1,5-2 kg aan bacteriën mee in de darmen! Die bacteriën vormen in je darmwand een natuurlijke barrière tegen indringers. Je darmen hebben immers een open verbinding naar buiten. En daar kunnen dus vrij makkelijk allerlei slechte bacteriën, parasieten, gif of anderszins ongewenste indringers naar binnen komen. Goede bacteriën geven een soort antibiotische stoffen af om virussen en slechte bacteriën te doden. Ook geven ze zuren af waarmee ze de PH verlagen tot een waarde van 4-5. Daar kunnen pathogene microben slecht in groeien. Een gezonde darmflora kan ook giftige stoffen uit ons eten neutraliseren. Ze absorberen bijvoorbeeld kankerverwekkende stoffen en maken ze inactief.

De goede bacteriën in onze darmen hebben zelfs een directe link met ons immuunsysteem. Campbell noemt het spijsverteringssysteem dan ook de wieg van het immuunsysteem. Zo activeert bijvoorbeeld de bifidobacterie het aanmaken van één van de belangrijkste groep immuuncellen: lymfocyten. Bij een gezond darmsysteem zit de darmwand er vol mee. Maar ook andere immuuncellen zoals neutrophils en macrofagen kunnen hun werk niet goed doen als er een gebrek aan goede bacteriën is.

Ook is de goede darmflora enorm belangrijk voor het opnemen van de voedingsstoffen uit ons eten door de darmcellen. De darmbacteriën zorgen voor een groot deel voor de voeding van de darmcellen. Als dat proces verstoord wordt, kan de voeding niet meer goed voorverteerd worden door de enzymen op de darmcellen. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn bij mensen die last hebben van gluten of melkeiwit. Die eiwitten komen dan in hun geheel in de bloedbaan vanwaar ze vooral een verkeerde invloed hebben op de hersenen en het immuunsysteem.

Goede en slechte bacteriën

Bij de meeste mensen is de darmflora er slecht aan toe. Denk voor symptomen van een slechte gesteldheid van het verteringssysteem aan: een opgezette buik, diarhee, verstopping, winderigheid, eetproblemen, een geïrriteerde darm. Het moderne dieet vol suiker en snelle koolhydraten sluit helaas niet echt aan bij de smaak van de (goede) bacteriën die in onze darmen leven. Andere bacteriën en schimmels zijn wel echte zoetekauwen. Maar dat zijn nou net diegenen die we níet willen hebben. Denk aan candida, als één van de bekendste lastpakken. In een ideaal darmmilieu krijgen die geen kans door alle goede bacteriën die de overhand hebben.

In grote lijnen zijn er drie groepen bacteriën:

1. Essentiële of goedaardige bacteriën. Dit is de grootste en belangrijkste groep. Het zijn de bacteriën die bij ons horen. Allemaal met handige roepnamen zoals bifidobacteria, lactobacteria, peptostreptococci en varianten van E.coli. Deze goede E.coli varianten zijn trouwens heel belangrijk in onze darmen. Het is de beste manier om je te beschermen tegen de schadelijke E.coli varianten. Verder helpen ze o.a. lactose te verteren en produceren ze ook vitaminen, waaronder het belangrijke B12.

Babies worden geboren met min of meer steriele darmen. Ze krijgen het meeste van hun darmflora van de moeder bij de geboorte en door borstvoeding (kinderen die borstvoeding hebben gehad hebben over het algemeen dan ook veel betere darmflora dan flesgevoerde babies). Best belangrijk dus dat moeders darmflora goed op orde is. Zo niet, dan heeft het kind een veel grotere kans op astma, eczeem, allergieën en andere aandoeningen. Bovendien speelt een goede populatie van het darmsysteem met gezonde bacteriën een cruciale rol in de volgroeiing van het immuunsysteem.

2. Opportunistische bacteriën.  Hier zijn heel veel verschillende soorten van en de samenstelling verschilt per individu. Als het goed is zijn ze in de minderheid en worden onder controle gehouden door de goedaardige bacteriën. In dat geval kunnen ze zelfs behulpzaam zijn bij de vertering. Als ze echter de overhand krijgen kunnen ze tot verschillende gezondheidsproblemen leiden. De samenstelling van deze bacteriën bepaalt mede voor welke ziektes we vatbaar zijn. De bekendste is candida, maar die is nooit alleen. Candida is echter zo succesvol omdat die niet dood gaat door de gebruikelijke antibiotica. Bovendien floreert candida op suiker en bewerkte koolhydraten. Daaraan meestal geen gebrek in ons dieet. Candida maakt onder andere de celwanden van de darm kapot wat kan leiden tot een lekkende darm. Dat is dan weer het begin van voedselallergieën.

3. Passerende flora. Dit zijn bacteriën die we dagelijks met ons eten en drinken binnenkrijgen. Als onze goede bacteriën gezond zijn vormen de passerende flora geen probleem. Ze passeren gewoon onze darm. Als onze goedaardige bacteriën echter niet goed werken, kunnen deze passerende flora ziektes veroorzaken.

Moderne levensstijl funest voor darmflora

Als je leest wat beschadigingen kan aanbrengen aan het bacterie-leven in onze darmen, dan begrijp je opeens een stuk beter waarom wij dus wél zo vaak ziek worden. De moderne levensstijl is een regelrechte crime voor de darmflora.

Antibiotica

Antibiotica hebben een verwoestend effect op alle bacteriën in ons lichaam (in darmen, organen en weefsel). De slechte gaan er aan, dat is de bedoeling, maar de goede dus ook. In het vacuüm dat daardoor ontstaat hebben de slechte bacteriën opeens veel meer kans om zich in de darmen te nestelen dan in een gezonde darmflora. Je immuunsysteem raakt dus steeds meer verzwakt. Een vicieuze cirkel. Bovendien worden bacteriën resistent tegen antibiotica, waardoor we steeds sterkere antibiotica gaan gebruiken in de voedingsindustrie (vee, landbouw). En die krijgen we via het eten ook weer binnen.

Medicijnen

Ook de meeste andere medicijnen die langdurig gebruikt worden hebben een slecht effect op de darmflora. Pijnstillers als aspirine en ibuprofen stimuleren de groei van bacteriën die ziekte kunnen veroorzaken. Candida wordt bijvoorbeeld in verband gebracht met steroïden die in bepaalde slaappillen zitten.

De pil

De pil heeft een slecht effect op de darmflora. Nooit geweten! Dat vertellen ze er dan weer niet bij bij de seksuele voorlichting op school. De meeste meisjes/vrouwen slikken de pil jaren achtereen en dit leidt tot een abnormale darmflora. Wat dan ook later nog eens doorgegeven wordt aan eventuele babies.

Infectieziekten

Infectieziekten zoals typhus, cholera, salmonella kunnen blijvende schade in de darmflora veroorzaken. Ook chronische ziekten als diabetes, auto-immuun ziekten, obesitas en chemokuren beschadigen het darmleven. Bij herstel zijn probiotica dan ook heel belangrijk. Probiotica zijn goede bacteriën (eventueel in pilvorm) die het microbiële evenwicht in de darm verbeteren (voor meer info lees deze blog van mij bij HetkanWel).

Stress en andere oorzaken

Stress heeft een slecht effect op darmleven, maar dit herstelt meestal weer als de stress over is. Ook alcoholisme, vervuiling, vergiftiging en straling hebben negatieve effecten op de darmflora.

Voeding

Het moderne dieet vol voorbewerkte producten doet het niet goed in onze darmen. Veel suiker en (bewerkte) koolhydraten vergroten het aantal schimmels (candida in het bijzonder) en bepaalde opportunistische bacteriën. Wit brood, cake, koekjes, pasta etc. vergroten ook de kans op wormen en parasieten. Veel vezels van granen hebben ook een negatief effect op de darmflora. Die zijn te grof en maken de  darmwand kapot. Vezels van fruit en groenten zijn veel beter voor het verteringssysteem. Zowel langdurig vasten als overeten kan een negatief effect hebben op de samenstelling van de darmflora.

Herstellen met GAPS dieet

Gelukkig is schade door een slecht dieet relatief beperkt en kan meestal door betere voeding gerepareerd worden (de schadelijke effecten van antibiotica en medicijnen zijn veel groter). De volgende keer meer info over het GAPS dieet en hoe je met voeding je darmflora weer op pijl kunt brengen!

Facebook

Twitter

Google

Pinterest

Email

Print