Het is pijnlijk om toe te geven, maar ik doe het toch maar. De zaaikalender in de wc hing gister nog steeds op augustus. En toen ik ‘m doorbladerde naar oktober wist ik al wel dat de kansen om nog wintergroenten te zaaien grotendeels verkeken zijn. Ik moet het dus echt gaan accepteren; ik ben een luie tuinder die niet zo georganiseerd is dat ik elke maand nieuwe groenten bijzaai. Een reden te meer om m’n heil bij de vaste planten te zoeken. En leuk genoeg bleek bij Martin Crawford dat een aantal van de planten die doorgaans als sierplanten gezien worden ook nog eens eetbaar zijn.
Â
In plaats van te zitten gaan kniezen over de gemiste kansen om de wintergroenten de grond in te krijgen, ga ik in het najaar dus maar eens flink wat nieuwe vaste sierplanten neerzetten die ook nog eens eetbaar zijn! En, zoals je met het oog op een bostuin mag verwachten, zijn dat wederom planten die het met name goed in de schaduw doen (zie ook de top 5 eetbare bostuinplanten).
1. Hartlelie (hosta)
Hosta’s zijn prima schaduwplanten waarvan de jonge scheuten in het voorjaar (april) eetbaar zijn, zowel rauw als gestoomd/gestoofd. De bladeren kan je ook in de zomer nog eten, maar dan moet je ze wel even koken. Oogst de scheuten bij voorkeur ’s ochtends dan zit er nog het meeste vocht in de plant. Hier vind je een recept voor een salade van hostascheuten met sesamzaad. Ik heb het zelf nog niet uitgeprobeerd want ze staan nog niet in m’n de tuin. Komend voorjaar dus wel! Goede soorten: sieboldiana, montana, crispula.
2. Salomonszegel (polygonatum commutatum)
De jonge scheuten van de salomonszegel kan je in het voorjaar eten als een soort asperges! (de plant behoort ook tot de aspergefamilie). Je oogst ze als ze ongeveer 30 cm lang zijn. De plant maakt dan vanzelf weer nieuwe scheuten. Hij houdt van schaduw. Commutatum is de grootste soort die de dikste scheuten levert. NB: de besjes van de salomonszegels zijn NIET eetbaar maar zelfs giftig.
En om het lekker verwarrend te maken zijn de besjes van de valse salomonszegel (Smilacena racemosa) weer wel eetbaar (evenals de jonge scheuten). Deze valse salomonszegel heeft ook nog eens sierlijke witte bloempluimen in mei/juni en mooie gele herfstbladeren in het najaar. Wat dat betreft lijkt dat dus een nog betere keus dan de gewone salomonszegel. Maar misschien dat het bouquet van de scheuten een stuk minder is dan die van de gewone salomonszegel… Ook dat ga ik komend voorjaar hopelijk uitvinden!
3. Daglelie (Hemerocallis vulva)
Â
3. Hemelsleutel (sedum telephium)
De jonge blaadjes en toppen van de hemelsleutel kunnen ook door de sla. Lekker knapperige textuur! Een makkelijke plant die het zowel in schaduw als zon doet; en ook nog veel insecten aantrekt. Een leuke vergelijkbare plant is ijskruid (mesembryanthemum cristallinum); een soort vetplantje die ook een heerlijke bite heeft in de sla. Deze heeft wel veel warmte nodig en is helaas 1-jarig. Zie hier voor meer info.
4. Struisvaren (matteuccia struthiopteris)
Dit is één van de weinige varenssoorten waarvan bekend is dat het veilig is om ze te eten; dus niet lukraak nu elke varen die je tijdens een boswandeling tegenkomt in de pan gooien! De jonge scheuten van deze struisvaren, die ook wel ‘fiddleheads’ genoemd worden vanwege hun vorm, zijn eetbaar. Ze zijn een hele goede bron van vitaminen A en C, niacine en riboflavine (Bron: Nederlandse varen vereniging). Je moet ze wel even koken, minimaal 15 minuten, want anders kunnen ze buikpijn veroorzaken. De smaak zou een kruising moeten zijn tussen asperges en broccoli… Dat klinkt goed! En als het tegenvalt heb je in ieder geval een leuke sierplant te pakken. En noodrantsoen mochten er ooit moeilijke tijden aanbreken ;-).
5. Daglelie (hemerocallis vulva)
Een opvallende en sierlijke bloem die echt heel lekker is! Licht pittig en met de textuur van ijsbergsla, lekker knapperig. De bloeitijd is van juni tot augustus. Hij staat het liefst op kleigrond, maar deed het bij mij in gewone licht zanderige achtertuingrond ook prima.
Hallo Roos, inderdaad zijn enkele sierplanten te eten, maar in verhouding tot het aantal sierplanten die niet te eten zijn, zijn het er niet zo veel. Veel is wat te veel gezegd…:)
Wijs ook op het feit dat er ook vele ronduit giftige planten in de tuin staan, voordat mensen zomaar planten gaan uitproberen. Een leuk boek hierover is ‘Gevaarlijke planten’ van Fred de Vries.
Groetjes Ida
Hoi Ida, dank voor je opmerking, ‘veel’ was inderdaad misschien wat te enthousiast, maar ik ga er van uit dat mensen toch niet zomaar vanalles in hun mond stoppen; meestal geldt toch eerder ‘wat de boer niet kent dat eet ie niet!’. Dat boek ken ik niet, ik zal er eens naar kijken!
Hartstikke leuk 🙂
Roos, ik ken je via Mieke Merkx 🙂 Zij heeft bij mij muziekles (Afrikaanse kora)
Groetjes en fijne zondag! Ida Verstraten
Hoi Roos, bedankt voor je interessante informatie! Ik was opzoek naar de eetbare varens. Mijn vriend heeft er rond zijn vijver meerdere staan. Maar waar herken ik nu de eetbaarheid aan? Vast bedankt voor je reactie! Groet, Anneke
Ik dacht altijd dat Akelei giftig is! Dit vind ik ook op andere sites. :
Is Akelei giftig?
Ja, alle delen van de plant zijn, in meer of mindere mate giftig. Akelei is nauw verwant aan de, eveneens giftige, Monnikskap en produceert gif met een cardiogene werking. Ben je gevoelig voor sommige planten dan is het beter om handschoenen te dragen bij het aanraken of knippen van Akelei.
Geef Akelei daarom niet als groenvoer aan konijnen en andere huisdieren.
Hoe zit dit ?!
Er zijn er nog meer. Rabarber, alle bessen, aardbei, daglelie, oostindische kers, hondsdraf, daslook, munt, allemaal mooi, meerjarig en allemaal eetbaar. Soms de bloem, soms het blad.
Kruiden vallen er eigenlijk ook onder. Je kunt er alleen niet je honger mee stillen, dan heb je toch echt koolhydraten nodig of noten (vet)
Volgens pfaf.org zijn enkel de bloemen eetbaar. De rest van de plant zou licht giftig zijn. Ook wordt aangegeven dat het gif onschadelijk wordt gemaakt door verhitting of drogen. Of dat voor alle delen van de plant geldt, staat er niet bij.
Ik eet al jaren duizend schoon salade heerlijk