Het moestuinseizoen mag dan over zijn, voor hoveniers begint in de herfst juist het hoogseizoen. En daar pikken wij als kersverse permacultuurhoveniers ook een graantje van mee. We zijn een aantal ontwerpen aan het maken voor eetbare achtertuinen. We zijn zelf steeds weer blij verrast hoeveel leuks je in een (klein) achtertuintje (of balkon) kunt doen met groenten, fruitbomen en bessen. Hier een paar ideeën om je tuin eetbaarder te maken.
Fruitboom in je tuin
Het najaar is de beste tijd om fruitbomen en bessenstruiken te (ver)planten (totdat de vorst inzet). Als de blaadjes van de boom zijn gevallen, kan de boom alle energie steken in het vormen van nieuwe wortels. Het kan ook in het vroege voorjaar, maar dan heb je meer risico op warm en droog weer en snel uitlopende knoppen. Appelbomen zijn er in alle soorten en maten. Je kunt voor een kleine achtertuin laagstamboompjes kopen die niet hoger dan 3 meter worden. Een goede onderstam daarvoor is m27. Voor pruimen is er sinds kort ook een langzaam groeiende onderstam (vva-1) waarop de boom klein blijft (3m). Let wel op dat als je maar één boom neemt, je een zelfbestuivend ras kiest (bijvoorbeeld Elise voor appels of Opal voor pruimen).
Heb je heel weinig plek dan kan je ook denken aan een leiboom. Dat zou je ook als afscheiding tussen twee tuinen kunnen gebruiken (als je een relatief goede verhouding met de buur hebt althans…). Leibomen zijn wel iets meer werk om ze in het platte vlak te houden. Goede appelrassen om te leiden zijn Bramley’s seedling of Bellefleur. Kies dan onderstam m9.
Exotische bessen
Over aalbessen en kruisbessen, frambozen en bramen hoeven we het niet te hebben; die kent iedereen wel (er zijn trouwens ook doornloze bramen te krijgen, voor de mensen die een slechte verhouding met die woekeraars hebben). Maar er zijn nog veel meer lekkere soorten bessen die ook nog eens extra voordelen hebben in de tuin. Ik ben zelf gek op japanse wijnbessen, die leuk tegen een schuttingwand op kunnen klimmen.
Tayberries (kruising tussen een braam en framboos, zonder stekels!) doen dat ook en zijn vroeg rijp. Heb je juist schaduwplekken in je tuin over, dan kan je daar prima blauwe bessen zetten (supergezond, vol met anti-oxidanten en andere goede stofjes). Maar ook de onbekendere honingbes kan in de (half)schaduw. Die heeft al vroeg in het voorjaar bloempjes en in mei al grappige blauwe (zoete) vruchten.
Of de gaultheria (shallonfruit) die in de winter groen blijft en sierlijke bloempjes heeft. Al deze van oorsprong bosachtige bessen willen het liefst wat zurige grond (voeg eventueel wat turf toe).
Creaties met wilgentenen
Vaak worden in het vroege voorjaar de wilgen gesnoeid door de gemeente. Spot je zo’n actie bij jou in de buurt; vraag dan of je wat van de wilgentenen mag hebben. Je kunt daar allerlei leuke dingen mee maken in de tuin:
randjes rondom je bedden
een kinderhutje van wilgentenen:
Weet je je geen raad met de tenen, dan roep je onze hulp in! Hoe meer rommel er in je tuin ligt, hoe leuker wij het vinden ;-). Daar is altijd wel wat van te maken. Zoals leuke borderrandjes van verschillende materialen:
Heb je weinig plek of alleen een balkon? Maak dan een pallettuin van oude pallets:
Gifvrije schutting
Maar voordat je fanatiek aan de gang gaat en ook eindelijk eens die half verzakte oude schutting vervangt; let er op dat je geen schutting van geïmpregneerd hout terugzet (de meeste standaard houten schuttingplaten). Want dan kan je eetbare planten op die plek voorlopig (= minimaal eerste 3 jaar) wel vergeten! En bovendien zijn er veel leukere alternatieven, waar je eetbare klimplanten ook beter langs kunnen groeien:
kastanje houten vlechtschermen (kastanje-hout is sowieso ideaal hout voor in de tuin omdat het onbewerkt toch lang meegaat):
of larikshout dat ook niet bewerkt hoeft te worden:
of gevlochten matten van wilgen- of hazelaartenen:
- En als je een hele hoop wilgentenen hebt kunnen scoren kan je die ook zelf vlechten; ben je weer even van de straat, in de tuin! We komen graag helpen, deze schutting is van onze handen ;-):
He hallo,
net je site ontdekt; super! Ik werd helemaal gelukkig van deze post over frambozen, bessen, alleen.. hebben we afgelopen weekend net een geimpregneerde schutting geplaatst. Ai.. Als we er nou een gevlochten wilgenschutting tegenaan zetten, kan er dan wel eetbaar lekkers tegenaan? Ik hoop ’t.. Groetjes!
Hoi Mirjam, Ah dan was ik net te laat met m’n post ;-). Een wilgenschutting ertegenaan zal niet veel uitmaken; het gaat vooral om de impregneerstoffen die in de grond trekken… Je kan je planten dan beter wat verder van de schutting afzetten (ik weet niet precies hoe ver er nog effect is van die stoffen…), of misschien een mooie bak voor je schutting zetten met goede aarde en daar je frambozen in planten? Succes! Groetjes Rozemarijn
Wat een leuk tuinontwerp!
hallo! ben me aan het orienteren voor een Elise appelboom en wat een leuke site hebben jullie! Heb nu 2 tegenstrijdige berichten via internet: de 1 zegt dat Elise niet zelfbestuivend is en van jullie begrijp ik van wel. Hebben jullie al Elise-appels kunnen oogsten? groet Nina
Hoi Nina, de elise appelboom in mijn achtertuin in Den Haag heeft z’n eerste 5 appels hangen dit jaar (2e jaar) en op het etiket van boomkwekerij de Batterijen waar ie vandaan komt staat ook dat hij/zij zelfbestuivend is. Ik heb geen andere appelbomen in de tuin, dus ik denk wel dat je daar van uit kunt gaan nu 😉