Verse keukenkruiden in pot uit de supermarkt zijn handig, maar meestal na een week weer verlept of beschimmeld en verdwijnen dan met pot en al in de prullenbak. Zonde! Dat kan beter. Het groeiseizoen is weer begonnen dus het is nu een goeie tijd om weer een verse verzameling kruiden in je keuken te creëren. Met deze trucs kan je bieslook, peterselie, basilicum en co langer in leven houden.
Verse kruiden hebben een sterkere smaak dan gedroogde kruiden en maken van je gerechten in één klap een feest. Hummus met verse koriander, tomaat en mozzarella met basilicum en aardappelen met rozemarijn. Als wij eetbare tuinen ontwerpen krijgen de verse kruiden altijd een prominente plek, zo dicht bij de keuken als mogelijk. Want ja, we zijn nou eenmaal lui. Als het eten bijna klaar is wil je niet nog achter in je tuin op zoek moeten naar dat ene plantje peterselie waarvan je weet dat je het daar ooit geplant heb. Nee, lekker dichtbij en zichtbaar. Bijvoorbeeld een mooie kruidenspiraal recht voor je keuken.
Maar heb je geen tuin, dan zijn keukenkruiden in pot een goeie tweede optie. Alleen, waarom verleppen die plantjes uit de supermarkt meestal binnen een paar weken of gaan ten onder aan schimmel of luis? We gebruiken daardoor vaak maar een fractie van het plantje. En daarna vliegt het potje met de aarde en de wortels binnen een paar dagen de prullenbak in. Dat kan beter. Hier 5 tips op een rijtje over hoe je kruiden langer levend kunt houden.
1. De juiste plantjes
Als je graag verse kruiden in je keuken wil, koop dan in ieder geval biologische plantjes. Zo heb je in ieder geval kruiden die niet behandeld zijn met pesticiden en meestal ook sterkere plantjes die de tijd hebben gekregen om in hun eigen tempo te groeien (zonder kunstmest). Koop ze bijvoorbeeld op de markt of bij een tuincentrum dat ook biologische planten heeft. De beste tijd om ze te kopen is in het groeiseizoen: van april tot september. Koop je ze in de winter dan komen ze waarschijnlijk uit een verwarmde kas of van ver, waardoor de plantjes zwakker zijn, en bovendien kost dat ook veel energie.
2. De juiste plek
Haal eventueel het plasticje van het plantje af en zet het plantje op een schaaltje, zodat overtollig water weg kan lopen, en het plantje de tijd krijgt om het water op te nemen. De kruiden uit de supermarkt zijn meestal een aantal plantjes die te dicht bij elkaar zijn geplant. Ze hebben geen ruimte om te groeien en ze nemen elkaars voedingsstoffen af. Wil je er langer van profiteren dan kan je ze het beste verpotten en zorgen dat ze meer ruimte hebben in een grotere pot. Of je kan als het meerdere plantjes zijn ze over een aantal potten verdelen. Voor verpotten is losse potgrond prima geschikt. Voor de mediterrane kruiden zoals rozemarijn, salie of lavendel kan je 1/3e zand door de potgrond mengen. Gebruik voor het verpotten bloempotten met een gat in de onderkant, zodat een overschot aan water kan weglopen.
3. Water: hoeveel?
Doorslaggevend voor het welbevinden van je planten op lange termijn is de watertoevoer. Als vuistregel kun je hanteren: ongeveer tien procent van het pot volume per dag. Peterselie kan een beetje meer water hebben ​​en basilicum komt het best tot zijn recht wanneer het constant vochtig gehouden wordt. Het beste kan je water geven op het schoteltje, zodat de onderste blaadjes niet gaan beschimmelen. De meer mediterrane kruiden zoals salie en rozemarijn hebben minder water nodig en gedijen het beste in wat zanderige grond waar water goed kan weglopen.
4. Voeding
De kruiden moeten veel licht, maar niet te veel direct zonlicht krijgen, omdat de gevoelige blaadjes dan makkelijk kunnen verbranden. Zo nu en dan kan je de plantjes wat bemesten met een beetje compost of wormenthee als je een wormentoren hebt. Heb je dat allemaal niet, dan zijn koffiedik of verschaald bier of thee ook opties! Het beste groene of zwarte thee, of de drap daarvan. Dagelijks een beetje aandacht doet ook plantjes goed! Verwijder dode bladeren en takjes.
5. Oogsten
Hoe je oogst kan ook alles uitmaken voor de levensduur van je plantje. Als je alleen de blaadjes er af trekt aan de onderkant, loop je het risico dat het plantje bovenaan gaat bloeien. Hoewel dat er leuk uitziet, heb je dan minder aan je plantje voor de keuken. Want zodra de plant gaat bloeien, gebruikt het bijna al z’n energie voor het vormen van de bloemen en de zaden. De geur en smaak van de kruiden is dan zwakker en ze maken minder blaadjes. Beter is het dus om met een scherp schoon mesje of een schaar de bovenste toppen van de kruiden af te knippen, met steel en al. Dan kunnen ze vanuit daar weer uitlopen en nieuwe verse blaadjes maken. Snoeien doet groeien!
6. OverwinterenÂ
Sommige kruiden zijn meerjarig, zoals rozemarijn, salie, oregano en tijm. Dat betekent dat ze de winter kunnen overleven. Je moet ze dan wel helemaal terug snijden in de herfst tot een paar centimeter boven de grond. Eenjarige kruiden zoals basilicum, dille en petersele zijn moeilijk te overwinteren. Tweejarige kruiden zoals peterselie kunnen wel overwinteren maar gaan het 2e jaar snel in bloei en dan is het uit met de pret. Je kunt natuurlijk wel van de bloemen genieten, die trouwens ook eetbaar zijn! Dat geldt trouwens ook voor koriander- en dillebloemetjes: die doen het heel leuk in je sla.
Tip eetbare bloemen: Er zijn natuurlijk nog veel meer eetbare bloemen! Lees mijn blog Top 5 eetbare bloemen zelf zaaien.
Lijkt het je leuk om je hele tuin vol met eetbare planten en bloemen te hebben staan? Dan kunnen wij je helpen met een tuinontwerp voor een eetbare tuin, gebaseerd op de principes van de permacultuur. Meer informatie.
Dankjewel Roos! Ik zat me al maanden af te vragen wat ik kon doen om niet steeds nieuwe peterselie te moeten kopen…