Wordt Overvecht, nu nog een ‘krachtwijk’ (voorheen Vogelaarwijk) in het noorden van Utrecht, binnenkort een paradijsje vol groenten, bloemen en fruitbomen? Waar flatbewoners hun gemeenschappelijke binnenplaats tot een sierlijke moestuin verbouwen en producten op lokale biologische markten met andere Overvechters uitwisselen? Als het aan Bas den Boer van de Coöperatie voor Permacultuur ligt wel, en al snel!
Ik zit op een lome zondagmiddag met hem aan een picknicktafel in de Natuurtuin Klopvaart in Overvecht. Dit schooltuincomplex is nu nog de uitvalsbasis voor De Permacultuurschool en er wordt volop ge-experimenteerd met eetbare eco-systemen, bostuinen en vergeten groenten. Ik krijg met veel handgebaar en overtuigingskracht alle details van het plan te horen. Begrijp meteen hoe deze man de gemeente, die inmiddels achter zijn plannen staat in de hoop dat die de problemen in de wijk kunnen helpen oplossen, zover heeft gekregen.
Overvecht is een typische achterstandswijk waar een gebrek aan sociale cohesie voor overlast zorgt en er bovengemiddeld veel gezondheidsproblemen onder de bevolking heersen. Volgens Bas is dat voor een groot deel te wijten aan een gebrek aan goede, gezonde voeding die barst van de nutriënten ipv de calorieën. Bas: ‘Als mensen die nu vaak werkloos thuis zitten, hun eigen groenten gaan verbouwen vlak voor hun deur, snijdt het mes aan twee kanten. Mensen hebben fysieke beweging, komen meer in contact met hun buren en de natuur en kunnen genieten van hun eigen opbrengst uit de tuin. Groente smaakt immers een stuk lekkerder als je het zelf hebt verbouwd.’ Volgens hem zal zich dat ongetwijfeld vertalen in een daling van het aantal gezondheidsklachten en de daaraan verbonden kosten.
Overvecht is bij uitstek geschikt voor dit plan, want het is 1 van de groenste wijken van Nederland met 200ha groen, waarvan 100ha direct bruikbaar is voor verbouw van groenten. De Gemeente was op zoek naar een herbestemming van Fort de Gagel (1 van de 8 forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie), aan de rand van de wijk, en vond een groene bestemming het meest passend bij het karakter van de wijk. De gemeente stelt het fort, het groen in de wijk en ook 200ha van het aangrenzende groengebied (Noorderpark) beschikbaar voor de moestuinplannen. Ook InnovatieNetwerk van het Ministerie van Landbouw ondersteunt het plan en stelt kennis en subsidie voor studie beschikbaar.
Bas zwaait naar een allochtoon gezin dat druk in hun moestuin bezig is. Hij kent ze inmiddels allemaal. Volgens hem is er genoeg animo in de wijk om zijn plan te laten slagen. De bedoeling is om uit elk van de 8 buurten 2 geïnteresseerde bewoners te selecteren (wijkvoorlichters zijn hier druk mee bezig) en die in oktober de cursus permacultuur te laten volgen. Tijdens de cursus zullen de Overvechters 2 aan 2 een stuk grond in hun eigen buurt gaan verbouwen tot moestuin. Uiteindelijk is de bedoeling dat er zo’n 40 lokale bedrijfjes (in de vorm van CSA’s, Community Supported Agriculture) ontstaan die elk met een paar mensen een lap grond bewerken en hun producten aanbieden op lokale markten in Overvecht. Vanuit Fort de Gagel blijft de coöperatie de buurtbewoners ondersteunen en kunnen ze er ook andere cursussen volgen zoals voedselbereiding en eetbare wilde planten.
Permacultuur leert mensen eetbare en duurzame eco-systemen te ontwerpen, die met minimale mankracht maximale opbrengst leveren. Omdat groenten, bomen en bloemen in 1 tuin gecombineerd worden, voldoet het plan aan de gemeentelijke eis dat het publieke groen ‘siertuin’ moet zijn.
Creatief idee, met vele voordelen in een initiatief. Ik hoop dat er veel steden zullen volgen. Ook in de parken plukbomen en struiken ipv alleen bessen voor de vogels en daardoor aantrekkelijke gemeenschappelijke ruimtes die meer mensen zullen uitnodigen om er te komen..