Dacht ik snel even uit te kunnen zoeken hoe het nou met melk zit qua gezondheid, blijkt het één van de meest controversiële onderwerpen in de voedingswereld. En eigenlijk ook voor mezelf. Niet dat ik gehecht ben aan een dagelijks glas melk. Maar een paar dagen zonder room, boter, crème fraiche en bovenal yoghurt, daar krijg ik echt witte hallucinaties van. Ergens weet ik wel dat het niet helemaal natuurlijk is om als volwassene melk te blijven drinken. Maar kan het kwaad? Ja en nee, blijkt weer die fijne genuanceerde uitkomst. Gelukkig zijn er ook echte meevallers voor de roomliefhebbers onder ons.
- Moeilijk verteerbaar goedje
- Supermarktmelk voor niemand goed
- Biologische melk compromis
- Pasteuriseren achterhaald
- Rauwe melk, superfood?
- Helemaal geen melk
- Maar wel yoghurt, boter, room en geitenkaas!
Om te beginnen staat melk bovenaan de lijst van voedselallergieën. 65% van de volwassen mensen heeft namelijk niet het lactase-enzym dat nodig is om lactose (melksuiker) goed te kunnen verteren. Daarnaast is caseïne, het belangrijkste melkeiwit (80% van de melkeiwitten) één van de moeilijkste eiwitten voor ons lichaam om te verteren. Bepaalde bestanddelen van caseïne lijken op het gluteneiwit. Vandaar dat mensen met glutenallergie vaak ook slecht tegen melkproducten kunnen (Bron: Hartwig, It starts with food).
De meeste mensen die lactose intolerant zijn kunnen wel kleine hoeveelheden lactose hebben, zoals veel Aziaten. Maar het leidt vaak tot een opgeblazen gevoel, kramp, diaree, slijmvorming en disbalans in het bacterieleven in de darmen. Bij kinderen die voor hun 3e jaar melk hebben gedronken, is de kans groter dat ze later in hun leven allerlei voedselallergieën ontwikkelen (Bron: L. Cordain, The paleo answer).
Evolutionair omstreden
Melk is in de natuur bedoeld om zoogdieren na de geboorte snel te laten groeien. Alle baby zoogdieren maken dan ook lactase aan, maar meestal stopt de productie na het zogen. Volgens Loren Cordain, grondlegger van het paleodieet, een duidelijke evolutionaire clue dat we er niet op gemaakt zijn om ook na de zoogtijd nog (koe)melk te drinken. Dat zijn we ook pas 10.000 jaar geleden gaan doen, ten tijde van de agrarische revolutie. Evolutionair gezien zijn de 333 generaties die sindsdien verstreken zijn niet veel om genetisch op een ander dieet afgestemd te raken (L. Cordain, The paleo answer).
Voedingsdeskundige Sally Fallon (directeur van de Weston A. Price Foundation en schrijfster van Nourishing Traditions) ziet daar wél mogelijkheden. Door een mutatie zijn er individuen geweest bij wie de lactase productie bleef. Deze individuen hadden een voordeel als ze bij een volk hoorden dat toegang had tot vee. Zij rekent voor dat dit gen na 400 generaties al 60% meer aanwezigheid kan krijgen. En daar is dan de eerste meevaller: vooral bij de Noord-Europese volken hebben volwassenen wél het lactase-enzym.
Helaas betekent dat niet dat je ongestraft melk kan drinken. Want er zit van alles in melk dat je de lust tot drinken zomaar kan ontnemen (mij wel in ieder geval). Zeker in de gewone fabrieksmelk. Die is voor niemand goed. En zeker niet voor de koeien.
Supermarktmelk voor niemand goed
Je staat er meestal niet bij stil, maar achter al die pakken melk zit een enorme melkindustrie. Industrie noemen ze dat, maar dan hebben we het dus wel over levende koeien (2,6 miljoen in Nederland om precies te zijn, Bron: Dier en natuur). Die op z’n zachtst gezegd niet natuurlijk behandeld worden. Wat logischerwijs ook geen natuurlijke melk oplevert.
De huidige melkkoeien zijn gefokt op het geven van abnormaal veel melk. De overactieve halsklieren van deze koeien produceren niet alleen de hormonen die de melkproductie stimuleren, maar ook groeihormonen. En die zitten dus ook in de melk. In Amerika worden er ook nog extra groeihormonen gegeven. Dat is in Europa gelukkig verboden. Al wordt er in Nederland wel met vruchtbaarheidshormonen geëxperimenteerd, zie dit bericht van melkvee.nl. Een managementtool noemen ze dat…. Door de abnormaal hoge melkproductie hebben de koeien onnatuurlijk zware en grote uiers waardoor ze makkelijk ontstoken raken. Dat is pijnlijk. En de kans is groot dat er regelmatig pus in de melk komt.
Kunstmatig geknutsel met hormonen
Normaal maakt een koe alleen melk in de tweede helft van de zwangerschap en tijdens het zogen. Om de productie te verhogen worden de koeien kunstmatig geïnsemineerd in de eerste 3 maanden na de geboorte van het kalf. Voordat ze hebben kunnen bekomen van de vorige zwangerschap van 9 maanden. Zo kunnen koeien tot 305 dagen per jaar melk geven. Gevolg is wel dat er veel meer oestrogeen in het systeem van de koe en in de melk zit. Bij mensen verhoogt een teveel aan oestrogeen de kans op borst- en eierstokkanker en op prostaat- en balkanker (L. Cordain, The paleo answer).
Door de extreme overproductie raken de koeien verzwakt waardoor ze regelmatig antibiotica toegediend krijgen. Volgens het voedingscentrum wordt de melk van koeien die antibiotica krijgen niet verkocht. Maar of die regels altijd worden nageleefd en hoe lang die antibiotica nog in het systeem van de koe rondzweeft… daar kan je je twijfels over hebben.
Koe zonder gras
Ook aan het dieet van koeien is geknutseld. Het voedingscentrum stelt dat 2/3e van het menu van koeien uit gras bestaat. Dat zijn waarschijnlijk de gelukkigen onder de koeien. Voor veel bestaat het eten voor een groot deel uit soja en granen, met name maïs (de goedkoopste calorieën beschikbaar). Voor de sojaplantages worden de kostbare regenwouden in Zuid-Amerika gekapt.  1 op de 5 koeien staat permanent binnen (dan hebben we het over melkkoeien; vleeskoeien komen überhaupt nauwelijks meer buiten) (Bron: Dier en natuur).
Het onnatuurlijke dieet heeft niet alleen gevolgen voor de kwaliteit van de melk (veel minder goede omega vetzuren en vitamines). Het verzwakt ook het immuunsysteem van het dier. Koeien in Amerika die uitsluitend dit soort eten krijgen leven vaak niet langer dan 150 dagen! In Nederland haalt een koe gemiddeld nog de 6 jaar (terwijl onder natuurlijke omstandigheden 20 normaal is).
En dan hebben we het er nog niet eens over de kalfjes voor wie de melk eigenlijk bedoeld was. Die worden meteen na de geboorte, in ieder geval binnen twee dagen, bij de moeder weggehaald en alleen in een hok opgesloten. Het is dat we er niet dagelijks mee geconfronteerd worden, dat we zonder schuldgevoel onze cappuccino drinken. Maar als je oog in oog staat met zo’n kalfje, aiaiai.
Voor mij dus geen reguliere melk meer. Als ik in het café waar ik zit vraag of ze toevallig biologische melk gebruiken in de koffie, krijg ik als antwoord: ‘nee hoor, daar doen we niet aan’. Blijkbaar is dat een kwestie van ‘er aan doen’…
Bij biologische melk weet je dan weer wel zeker dat er geen antibiotica in zitten. En is er een grotere kans dat de koeien inderdaad grotendeels gras hebben gegeten. Biologische koeien moeten naar buiten kunnen en hebben meer ruimte dan conventionele koeien.
En het voer is niet met bestrijdingsmiddelen of kunstmest behandeld en niet afkomstig van genetisch gemodificeerde gewassen. Daardoor zitten er meer omega-3-vetzuren en CLA in biologische melk. CLA (geconjugeerd linoleenzuur) werkt sterk kankerremmend. CLA verdwijnt uit de melk zodra een koe ook maar kleine hoeveelheden graan of geraffineerd eten krijgt (Bron: S. Fallon, Nourishing Traditions). Het drinken van biologische melk in plaats van gangbare melk zou het risico op eczeem met 30% verlagen (Bron: biokennis.nl).
Melk uit de Biologisch Dynamische landbouw (keurmerk Demeter) is nog een stukje beter. Daarbij weet je zeker dat de koeien zo natuurlijk mogelijk geleefd hebben. Er mogen maximaal twee koeien per hectare gehouden worden en de horens worden niet weggehaald. Het voer is voor 80% van eigen bedrijf. En de melk wordt niet gehomogeniseerd (onder zeer hoge temperatuur de vetdeeltjes met de waterige delen mengen).
Biologische melk uit de winkel mag dan minder schadelijke stoffen bevatten, ook de goede stoffen uit melk zitten er (net als bij reguliere melk) niet meer in. Dit komt door de pasteurisatie (verhitting) die alle winkelmelk ondergaat. Pasteurisatie is ooit ontstaan om ongewenste bacteriën te doden. Maar daarmee gaan ook de goede bacteriën en enzymen de pijp uit. Terwijl met de huidige hygiënische werkomstandigheden pasteurisatie niet eens meer echt nodig is (Nourishing traditions). Rauwe melk bevat juist goede bacteriën (melkzuur producerende) die tegen ongewenste bacteriën beschermen (lees meer over probiotica). De enzymen in melk zijn bovendien nodig om de nutriënten uit de melk te kunnen gebruiken.
Hitte beschadigt van alles in melk. Om te beginnen de onverzadigde vetzuren maar ook de vitaminen. Vitamine B12 verdwijnt helemaal, vitamine C voor 50%. De beschikbaarheid van de mineralen en sporenelementen wordt een stuk minder door verhitting en het verandert de structuur van lactose waardoor de melksuiker sneller in het bloed komt (vandaar ook dat melk in verband gebracht wordt met diabetes). Pasteurisatie verandert ook de aminozuren lysine en tyrosine, waardoor het eiwitcomplex minder makkelijk opneembaar wordt.
Na pasteurisatie worden er vaak chemicaliën toegevoegd om de smaak te herstellen en geurtjes te verhullen. Aan de magere melk-varianten wordt poedermelk toegevoegd. Poedermelk is door het geoxideerde cholesterol zeer schadelijk (zie blog over vetten) (Nourishing Traditions). De conclusie lijkt dus duidelijk: als je melk drinkt, zorg er dan voor dat de melk niet verhit is zodat waardevolle voedingsstoffen er nog in zitten: rauwe melk.
Over het algemeen wordt er in de discussies over melk dan ook een groot onderscheid gemaakt tussen gepasteuriseerde melk en rauwe melk. Rauwe melk van gras-etende koeien heeft in vele boeken zelfs de status van superfood vanwege de vele goede stoffen die er in zitten. Goede bacteriën, enzymen, mineralen (één van de beste bronnen van calcium) en vitaminen, het kankerremmende CLA en omega 3 vetzuren. Rauwe melk schittert in de lijst van 150 gezondste voedingsmiddelen ter wereld (Johnny Bowden) en ook de Weston A. Price Foundation verklaart het gezond. Alle traditionele volkeren die volop melk dronken consumeerden hun melk immers ook rauw.
Rauwe melk is over het algemeen moeilijk te krijgen. In Amerika is het in de meeste staten verboden. Er is daar een ware heksenjacht gaande op kleine boeren die rauwe melk verkopen. In Nederland mag je rauwe melk alleen direct bij de boer kopen. Het liefst zoek je dan pure graze koeien, die dus echt alleen maar gras eten.
En toevallig vroeg ik gister bij mijn favoriete strandtent of ze biologische melk in de koffie gebruikten. Krijg ik als antwoord: ja, biologischer dan biologisch, want zelfs ongepasteuriseerd. Doe dan toch maar een cappuccino. Alhoewel, eigenlijk weer zonde om deze melk te verhitten… Zo blijf je bezig 😉
Â
Maar voor je opgelucht adem haalt en op jacht gaat naar rauwe melk, gebied de eerlijkheid mij te zeggen dat er ook voor rauwe melk nog genoeg bedenkingen zijn. Bij het  paleo dieet komt melk er helemaal niet in. De belangrijkste argumenten draaien er allemaal om dat melk nou eenmaal bedoeld is voor jonge zoogdieren. Die moeten in korte tijd heel snel groeien en hun immuunsysteem opbouwen. Melk zit daarom ook van nature al vol met groeihormonen en bioactieve peptides (eiwit bouwblokken). Wat de effecten van al deze stoffen zijn op het menselijke systeem is nog maar nauwelijks onderzocht. Maar het is wel duidelijk dat voor volwassenen (koeien of mensen) al die groeihormonen overbodig zijn. En waarschijnlijk zelfs schadelijk. De uitkomsten van eerste onderzoeken geven niet veel hoop.
De groeihormonen worden in verband gebracht met groeiafwijkingen, maar ook met de toegenomen tumorvorming en kankers. Zo is de kans groot dat je als melkdrinker een verhoogde IGF-1 concentratie in je bloed hebt (insuline like growth factor). IGF-1 bevordert groei in gezond weefsel, maar ook in kanker. Met name voor prostaat en borstkanker creëert dit een veel groter risico (L. Cordain, The paleo answer).
Melk lijkt ook een verband te hebben met diabetes. De hoge concentraties van insuline van de koe die we via de melk binnen krijgen worden in verband gebracht met diabetes type 1. Maar melkproducten zorgen ook voor een stijging van onze eigen insulinespiegel, ondanks dat ze een lage glykemische index hebben. Dat ontdekte Loren Cordain 10 jaar geleden al in experimenten. Regelmatig hoge insulineniveaus zijn één van de markers van veroudering (zie Suiker, de snelweg naar veroudering). En leiden tot allerlei hormonale reacties die steeds duidelijker in verband blijken te staan met acné. Experimenten met een laag-glycemische dieet verminderden de acné-verschijnselen direct (L. Cordain, The paleo answer).
Voor de nutriënten hoeft het niet
En voor de voedingswaarde hoef je het niet te doen. Veel claims over de mineralen en vitaminen in melk liggen een stuk ingewikkelder. Zo zou er veel vitamine D in melk zitten. Maar L. Cordain rekent voor dat je om aan je dagelijks aanbevolen (reguliere ) hoeveelheid vitamine D van 600iu te komen je 168 glazen melk zou moeten drinken… En ook als er extra vit D is toegevoegd blijven er minimaal 6 flinke glazen melk nodig. De vitamines D3 en K die essentieel zijn voor gezonde botten zijn bijvoorbeeld vet-oplosbaar en hebben vet nodig om in onze bloedstroom opgenomen te worden. Met magere melkproducten grijp je daar dus naast.
Dat melk veel calcium bevat, dat klopt. Maar dat leidt niet eenduidig tot sterkere botten. In Amerika waar de hoogste calcium inname gemeten wordt,  is ook de hoogste ratio van osteoperosis. Voor een goede botopbouw is vooral de ratio calcium-magnesium belangrijk. Als je relatief te veel calcium in je bloed hebt vergroot je juist je kans op hartziekten. Over het algemeen hebben we eerder te veel dan te weinig calcium in ons bloed. Te veel calcium maakt de absorptie van andere belangrijke mineralen moeilijker waar we wel echt een tekort aan hebben. Zoals zink en ijzer. Zink is nummer één van de gebreksmineralen in Amerika. De beste bron daarvoor is vlees. Voor calcium zijn er genoeg andere bronnen, die ook nog eens makkelijker opneembaar lijken te zijn: boerenkool, spinazie, paksoi, vlees, vis, noten en zaden (Hartwig, It starts with food).
Maar wel yoghurt, boter en room en geitenkaas!
Gelukkig is er toch nog wat verzachtend nieuws. De meeste voedingsdeskundigen die melk pertinent afraden, prijzen boter en room wel vanwege de goede eigenschappen van melkvet. Melkvet bevat gelukkigerwijs namelijk niet de slechte eiwitten en groeihormonen van melk en maar heel weinig lactose en caseïne. Het bevat wel de goede vitamine K2, het kankerrremmende CLA en omega 3 vetzuren. Jeeh! Zure room is vanwege de fermentatie nog makkelijker verteerbaar dan gewone room. Ghee is boter waaruit de melkbestanddelen helemaal verwijderd zijn en in de Indiase keuken veelvuldig gebruikt wordt als (bak)vet.
Voor yoghurt is er ook een excuusargument. 😉 . Veel traditionele volkeren die melkproducten aten fermenteerden hun melk. Daardoor wordt lactose afgebroken en caseïne voorverteerd. Op die manier is de melk veel makkelijker voor ons te verteren. Gefermenteerde melkproducten zoals yoghurt en kefir zijn daardoor veel minder een aanslag op ons systeem. Zelfs yoghurt van gepasteuriseerde melk bevat volgens Johnny Bowden nog goede lacto bacteriën (The 150 healthiest foods on earth).
Kaas is juist weer wel een bron van hele geconcentreerde caseïne. Rauwmelkse kazen zijn iets beter te verteren door de enzymen die er nog in aanwezig zijn. Veel van de Franse kazen zijn van rauwe melk gemaakt (de Fransen zijn zo op hun rauwmelkse kazen gesteld dat de productie met rauwe melk door de EU gedoogd wordt). Gelukkig hebben we op kazengebied dan weer de geitenkaas als uitwijkmogelijkheid. Geitenmelk bevat makkelijker verteerbaar vet en eiwit dan koeienmelk.  En 18 % meer calcium, 41% meer magnesium en 2 x zoveel vitamine A. Maar dan weer niet foliumzuur en B12 (J. Bowden, The 150 healthiest foods).
Plantaardige alternatieven
Natuurlijk zijn er voor melk en room ook allerlei plantaardige alternatieven, ook al is dat qua smaak wat mij betreft toch echt wel een ander verhaal. Maar kokosmelk/room doet het prima in curries en ijsvariaties, amandelmelk in zoet gebak en smoothies en havermelk in de pap. Rijstmelk bevat relatief veel koolhydraten (suikers) en weinig nutriënten. Sojamelk kan je beter helemaal laten staan. Lees daarvoor mijn verhandeling over de nadelen van soja.
Nou, genoeg gepraat. ’s Kijken of er nog wat melkvet in de koelkast staat ;-).
Welke strandtent is het?
Cappuccino en kaas….is voor mij toch wel erg lastig te laten staan….
Voor mij ook hoor… maar gelukkig kom ik met geitenkaas al een heel eind. En af en toe zondigen lijkt me heel goed 😉 Strandtent is De staat op het Zuiderstrand, maar had bij de Kwartel ook al gezien dat ze biologische melk gebruiken.
Wat een goed artikel Roos! Erg genuanceerd en onderbouwd. Valt kwark ook onder de gedoog zuivel? En ik zou nog als tip willen geven dat je naast ghee kokosvet ook erg goed is om in te bakken.
Hoi Maartje, ik neem aan dat kwark in dezelfde categorie valt als yoghurt, maar eerlijk gezegd weet ik niet precies wat de verschillen zijn. Dat zal ik uitzoeken. Kokosvet is inderdaad ideaal om in te bakken; ik heb een enorme pot in de keuken staan. Ghee ga ik nu voor het eerst mee experimenteren; ik dacht misschien geschikter voor vlees.
meisje wie je dan ook bent , ik reageer zo ie zo op jou je hebt wel gelijk en dat zit zo
Pas op. er bestaan verschillende soorten. zgn. speciaal voor de EU.
Niet kopen, ga voor groen met goud etiket:
Khanum, when only the best will do
ingrediënten: botervet 99,8% minimum, vocht 0,2%, aromatisering: ethylbutyraat 0,01%
Ik betaal €10 voor 1 liter blik.
Een blik is vaak bekleed met bpa aan de binnenkant.
En vet neemt deze op.
Dus…
Geef mij maar een glazen bokaal.
En, weet je de oorsprong van de Ghee ?
Zijn de koeien en melk zo zuiver ?
10 euro voor wat Tina?
Hier nog wat extra informatie over yoghurt en kwark:
Yoghurt wordt gemaakt door melk eerst te verhitten (op ongeveer 85C). Dit verbetert de consistentie van de yoghurt doordat het iets aan de eiwitten verandert (ingewikkeld verhaal, voor details zie Harold McGee, Over eten en koken, p59). Daarna worden er melkzuurbacteriën toegevoegd die melksuiker omzetten in melkzuur (dat heeft fermentatie). Er zijn vele soorten melkzuurbacteriën. Vroeger waren er bij de spontane fermentaties van melk bij warme temperaturen wel 10 verschillende soorten betrokken. In hedendaagse fabrieksyoghurt zitten nog maar 2 soorten. Helaas stelt Harold McGee dat deze industriële bacteriën gekweekt zijn om goed te groeien in melk, maar niet in ons lichaam overleven. Bacteriën van traditionele spontaan gefermenteerde melksoorten (zoals L. acidophilus) blijven wel in onze darmen wonen en vormen daar een beschermende laag op de darmwand. Er kunnen rechtsdraaiende of linksdraaiende melkzuren in yoghurt ontstaan. Rechtsdraaiende zijn iets makkelijker verteerbaar.
Kwark heeft ook zure melk als basis, maar het behoort eigenlijk al tot de ‘kazen’. Nadat de melk is aangezuurd met melkzuurbacteriën wordt er dan ook stremsel aan toegevoegd. Stremsel is een oplossing die spijsverteringsenzymen bevat, afkomstig uit de lebmaag van kalveren. Het bevat eiwitsplitsende enzymen die zorgen voor het samenklonteren van bepaalde melkeiwitten. Daardoor ontstaat wrongel, een voorloper van kaas. Na 24 uur wordt dit mengel nog uitgelekt en wat overblijft is kwark (of in Frankrijk fromage frais). Ik zou dus zeggen dat het minstens even goed is als yoghurt omdat het ook de melkzuurbacteriën bevat (hoe ’traditioneler bereid hoe beter) en naar het lijkt minder hoog verhit is. En lekker vet is!
Dank voor de toevoeging! Nooit geweten dat er stremsel in kwark zit, dan is het dus eigenlijk niet geschikt voor vegetariërs… Kaas zonder dierlijk stremsel is er wel maar kwark?
Ja, ook nooit geweten. Misschien is er ook wel kwark zonder stremsel te vinden… rondvragen maar! Leuk om ook even op jullie site te neuzen; mooi dat jullie er zoveel mee doen, met al die lekkere gezonde voeding(info) 😉
hoi ik ben Amanda, en ik ben een beetje vegentarie(ik kan niet op de e 2 puntjes zetten) en kaas die ik eet wat van koeien wordt gemaakt zit niet vet in hoor,en eerlijk gezegd weet ik ook niet de verschillen ,en ik heb een vraag er zou toch niet in kaas vet zitten ?en astjeblieft wie dan ook reageer om mijn vraag te beantwoorden pleas pleas pleas. dank jullie wel
wel eens gehoord van 20+ kaas en dan heb je nog 30+ en 48+, dit slaat op het vetgehalte van de droge stof in kaas
ha lieverd! wauw wat een interessante info. ik zal je artikel hier thuis eens voorzichig droppen 🙂 dank voor al je uitzoekwerk!
Hi Roos,
Leuk artikel over melk. Zelf kan ik niet goed met caseine overweg ivm een intolerantie volgens de testmethode van Lucas Flamend.
Op zijn site legt hij uit waarom caseine voor velen schadelijk is. Wellicht een leuk verhaal voor je om te lezen aangezien het erg goed onderbouwd is en duidelijk geschreven.
http://www.exendo.be
Af en toe probeer ik wel een en ander met rauwe melk maar elke keer gaat het helaas mis.
Wat voor klachten krijg jij dan als je zelf rauwe melk niet goed verteerd ik heb zelf het idee dat rauwe geiten melk beter verteerd dan koe melk ik krijg wel slijm in me keel dan krijg ik licht benauwd maar dat kan ook ontgifteng zijn?
Goed en duidelijk stuk! Bedankt!!
Ik gebruik, bijvoorbeeld in mijn ontbijt met havermout, sojamelk van niet genetisch gemodificeerde sojabonen. Hier lees je, dat sojamelk een goed alternatief is koemelk, daar lees je weer (bv. in ‘Eet vet, wordt slank’, dat je geen sojamelk mag drinken. Het is voor mijzelf onduidelijk wat nu waar is. Geitenmelk is overigens toch ook gepastiruseerd. Dan zouden ook daaruit de enzymen zijn verdwenen.
Ben benieuwd naar reacties!
Hoi Hans, ja voor alle melk geldt dat rauw het beste zou zijn. Maar afgezien daarvan is geitenmelk voor ons makkelijker verteerbaar. Wat betreft soja ben ik voorlopig van overtuigd dat er meer antinutriënten inzitten dan goede stoffen, lees mijn blog over soja.
Hoi Roos,
Dank voor je antwoord. Je blog over soja gaf veel nuttige informatie. Ga ’s kijken, waar ik havermelk kan kopen. Geitenmelk gebruik ik ook nu wel eens. I.i.t. wat enkelen zeggen, smaakt geitenmelk, de karnemelk en yoghurt van de geit heerlijk.
Hg
Hans
Ja, ik ben sinds kort ook om wat betreft de geitenyoghurt; ik blijf het wel proeven dat het ‘geit’ is, maar met genoeg noten, zaden en fruit erdoor smaakt het prima.
De Masai, natuurvolk en ooit onderzocht door Weston price voedden zich met vlees, melk en bloed. Zij kregen geen kanker door het drinken van melk.
Goed punt. In ieder geval was dat natuurlijk rauwe melk.
Ha Roos,
Op zoek naar wat meer wetenschappelijk materiaal stuitte ik op je blog over melk. Niet heel wetenschappelijk, maar wel een leuk en compleet verhaal voor de geïnteresseerde consument!
Je schrijft ook over de manipulatie van melkvee. Dat is eigenlijk iets afschuwelijks. Vooral vanwege de tegennatuurlijkheid ervan. Een kleine groep Nederlandse boeren en mensen die zich inspannen voor biodiversiteit werkt al jaren aan terugkeer van de blaarkop. Een traditioneel Nederlands ras. Tot begin vorige eeuw een veel geziene verschijning in de wei maar helaas verdrongen door de veel beter op productie te fokken frisian holstein (kruising).
Ik vermoed dat die blaarkop jou weleens zou kunnen boeien. Als interesse hebt kan ik je vast wel wat contacten aan de hand doen die daar verstand van hebben.
Oja, de koe zelf: leeft geen 5 maar 9 jaar. Produceert een kwart tot de helft van de melk. Eet minder. Levert melk met een veel gunstiger samenstelling voor de mens. Boter met veel meer essentiële vetzuren en die niet spat in de pan.
Groet,
Matthijs
Hoi Matthijs, leuk van die blaarkop. Vond het inderdaad ook al zo’n schok om uit te vinden dat de variatie in rassen bijna verdwenen is. En dat die blaarkop een betere samenstelling van z’n melk heeft is wel interessant; dat staat los van dat ie hetzelfde menu (gras neem ik aan) eet als de andere koeien waarmee het dan vergeleken wordt?
dit is ook belangrijk voor mijn baby
Hoe denk je over paarden melk moet overal goed voor zijn.
Oeh, daar weet ik eerlijk gezegd niks over… ik zal m’n oren eens open houden.
Er is in Wirdum prov.Groningen een paarden melkerij en mensen die geen melk verdragen,kunnen wel paarden melk hebben.
AAAAAAAAAAhhhhhhhhhhhhhhhhh wil gewoon weten wat er in melk zit voor mijn sectorwerkstuk is het nou zo moeilijk om mij het antwoord te geven internet???
Ha Roos,
Dank voor je artikel. Met een tweejarige peuter in huis zijn we nog meer met voeding bezig dan we al waren. Zo drinkt hij elke dag twee bekers melk, uit de supermarkt. En toen lazen we dit artikel. Ken jij de biologische melk van Arla en is dit een gezonder alternatief?
Groeten van Anneke, Rudi en Jelte
Hoi Rudi! Leuk dat je m’n blog hebt gevonden ;-). Tja, zoals je hebt kunnen lezen is het een ingewikkeld verhaal waarin je vele afwegingen kunt maken. Uiteraard is biologische melk stukken beter dan reguliere supermarkt. Ik lees op de site van Arla dat ze de grootste producent van biologische zuivel in de wereld zijn. Persoonlijk kies ik altijd liever voor kleinschalige producenten. Zoals bijv. de Vijfsprong die jullie wel kennen. Hier in Den Haag liggen hun producten in sommige eko-winkels. Zij hebben ook het demeter keurmerk; zoals ik schreef is dat de beste garantie dat de dieren zo natuurlijk mogelijk geleefd hebben. Dus als er een eko-winkel op jullie route ligt (ik geloof het niet…) zou ik daarvoor kiezen! Groetjes Rozemarijn Ps. we hadden gisteravond 2e violen compleet bij jullie om de hoek in het Majellapark 😉
Ha, Roos! Dank voor je antwoord. Inmiddels zit er een grote EKO-Plaza aan het begin van de Amsterdamsestraatweg. Dat is een fijne winkel. Ik ga daar eens kijken voor melk van de Vijfsprong. Gisteren voor de eerste keer de Arla melk geprobeerd…: zo smaakt melk dus!
Groet,
Rudi
P.S. Tweede violuh!
Dit verhaal is bangmakerij van de bovenste plank.
De steekwoordsgewiijs aangegeven bronnen brengen me vaak op een website met een webshop voor “natural” en “healhy” vitaminesupplementen. Of boeken die ik moet kopen. Dan weet je wel hoe laat het is. Zie bijvoorbeeld het mercola.com imperium (dat gelukkig offline is gehaald zie ik nu, yeah!).
De boeken waarnaar verwezen wordt, bijv. “The Paleo Answer”, zijn bijvonder populair in homeopatische kringen. Als je beweert dat “Melk bovenaan de lijst met allergien staat” en dat “65% van alle volwassenen geen lactase aanmoken”, dan moet je toch echt met betere, geloofwaardigere bronnen komen.
NaturalNews is nog wel het dieptepunt:
http://rationalwiki.org/wiki/NaturalNews
Pasteurisatie achterhaald? Het doodt ook “goede bacterien en eiwitten”? Heb je daar ook bewijs voor? Wordt vitamine C afgebroken bij 95 graden celsius ja?
Een paar uurtjes internetresearch, ofwel een google.com PhD, maakt je nog geen expert op dit gebied. Voor iedere mening valt wel een webartikel te vinden. Daarom raadt ik je aan Roos om mainstream bronnen te lezen: pubmed, kranten artikelen. Er wordt miljarden besteed door overheden en bedrijven om de volksgezondheid op peil te houden, hele laboratoria onderzoeken de effecten van voedingsstoffen op ons lichaam met herhaalbare experimenten. Daaraan voorbij gaan is simpelweg onwetendheid.
De andere optie is dat je geen vertrouwen hebt in de werking van de maatschappij. Dat je in complottheorien geloofd (“Campina sponsort alle kranten en alle researchlabs” of iets dergelijks). Dan wens ik je veel sterkte als underdog.
Jan, als je denkt dat bedrijven allemaal het beste met ons als consument voor hebben, dan ben je best naïef…
Thuis zijn wij sinds een half jaartje “melkvrij”
Heerlijk! Geen opgeblazen buik meer, geen lastige ontlasting.
Mijn dochters zijn ook allebei lactose intollerant.
Toch twijfel ik vaak. Krijgen ze genoeg vitamines en calcium binnen?
Ze krijgen ook geen yoghurt of kwark. Ook bijna nooit sojamelk of toetjes, ik ben geen voorstander van soja.
Hun groentes eten ze de ene dag wel goed, de andere dag niet…
Zou ik ze supplementen moeten geven hiervoor? (ze zijn 2,5 en 1)
Hoi Esther, dat blijft altijd moeilijk in te schatten. De beste manier is om het een keer te laten testen. Dat kan bijv. bij een orthomoleculair diëtist of arts.
Antibiotica in Nederlandse melk…..???? Of het nu bio of gewone melk is de regels in Nederland zijn zo hoog dat dit niet mogelijk is.
Wist je dat er binnen de melkvee het minst antibiotica wordt gebruikt.
En de regering telkens strenger wordt in bijvoorbeeld de mestregeling waardoor melkvee idd minder buiten staat omdat het financieel ook iets op mag leveren het is toch wel een boterham die verdiend mag worden
Het is jammer dat dit bericht maar een kant belicht…..Nederlandse melk is een gezond en hoogwaardige product waar vele producten mee worden gemaakt meer dan jullie bekend is…………..
Jullie kunnen je beter druk maken om het vlees wag uit t buitenland komt en het convenant dat met Amerika gaat worden gesloten……
Lieve Rozemarijn,
Ik heb je ‘zuivel research stuk’ nog eens gelezen omdat het voor mij ook wel een heel relevant onderwerp is. Ik ben van plan om in september alleen zuivel te gebruiken volgens jouw optimale richtlijn: dus alleen geitekaas en yoghurt (biogarde), boter creme fraiche etc van biologische makelij: eens kijken wat dit oplevert voor mij.
Ik zal het je laten weten!
Hoort biogarde trouwens bij de yoghurts of bij de kwarkfamilie? 😉
Ben benieuwd trouwens of je alweer nieuwe inzichten hebt over het zuivel verhaal; als dit zo is dan is het misschien wel leuk om eens een update te schrijven waar je ook de reacties van alle mensen tot nog toe dan weer in kunt verwerken. Crowdsourcing toch?
liefs,
Frank
Ha Frank, leuk dat je teruggegrepen hebt naar m’n zuivelstuk! Ik ben er zelf een tijdje niet zo oplettend mee bezig geweest, maar heb onlangs ontdekt dat ik geitenmelk gewoon lekker vindt om te drinken (in tegenstelling tot geitenyoghurt), dus dat biedt perspectief. Nu de cappuccino nog zien te vervangen… Biogarde hoort volgens mij gewoon tot de ‘yoghurt’ categorie, maar met rechtsdraaiend melkzuur en specifieke bacterie-culturen. Dus je gaat de koemelkkaas laten staan? Succes!
Hoe zit het met lactose vrije melk?
Tip: Griekse Yoghurt, halve liter verpakking, in de supermarkt. Bevat 10% vet. Lekker zo, of met wat honing.
Je kan wel zegeen dat melk niet voor ons bedoeld is. Maar een broccoli is ook niet bedoeld voor de mens. Geen enkele plant is ontstaan met de gedachte “laat ik maar als voedsel gaan dienen voor de mensen op aarde.” Wij zijn die ook ooit gaan eten.
Ik heb nu 2 dagen vee rauwemelkse kefir en rauwe melk gedronken maar ik krijg en constipatie en benauwdheid van.. voor mij niet goed dus.
Hoi Roos,
Goed artikel, bedankt voor al je tips. Ik ben een vrouw van 42 en drink al bijna 30 jaar niet meer regelmatig melk, maar heel af en toe een half glaasje en altijd biologisch. Persoonlijk denk ik dat het in die zeer geringe mate geen kwaad kan, daar ik zeer gezond eet. Ik hoop wel dat we hier in het westen eens leren om bepaalde producten inderdaad niet, zelden of weinig te eten en daarmee te reden kunnen zijn, want het grootste probleem is dat idee dat alles elke dag in grote hoeveelheden moet. Ook al houd je bijvoorbeeld erg van vlees, elke dag vlees eten is toch een overdreven luxe en ongezond en schadelijk voor de aarde.
Maar dat terzijde, ik had eigenlijk een vraag voor mijn moeder die zo nu en dan karnemelk neemt omdat ze het lekker vindt en met haar (gezonde!) weerzin tegen melk meent dat dat dan goed is voor haar. Ik heb eigenlijk geen flauw idee of karnemelk een uitzondering vormt. Weet jij dat?
Groetjes
Martine
Ik lees jouw goede artikel maar mis daarin het o zo belangrijke homogenisatieproces, wat bijna alle melk ondergaat. Zelfs veel biologische melk.
van de site van Demeter ( http://www.stichtingdemeter.nl/kwaliteitsmelk-zonder-homogenisatie/ )
Quote; ” De hoge druk bij het homogeniseren heeft een ernstig nadelige invloed op de melkkwaliteit en haar werking in de spijsvertering:
de normaalgesproken langzame vertering van het melkvet in de darm wordt drastisch verkort. Aan de veelvoud van kleine vetpartikeltjes kan nu veel meer eiwit worden gebonden. De snelle opname leidt tot het plotseling overspoelen van het bloed met eiwitdeeltjes. Dit vraagt teveel van het immuunsysteem, vooral bij mensen met (aanleg voor) allergie. De allergene werking van gehomogeniseerde melk is wetenschappelijk vastgesteld.”Unqoute
Dit is naast alle andere onnatuurlijke bewerkingen toch wel de grootte reden voor allergieën en opgezwollen buiken van de meeste mensen. Zij hebben van rauwe melk geen last.
Waaaa wat veel informatie, ik heb nog veel te lezen en te leren. Ga iig over van kaas op geitenkaas en daarnaast weer terug naar biologische melk. Je site komt in mijn favouriten, Roos! Vriendelijke groet, Em
Hallo Roos!
Ik ben deze blog net tegen gekomen en ik vind het fijn om te weten dat ook in Nederland steeds meer mensen nadenken over hun voeding. Ik ben zelf een veganist, ik eet geen vlees, vis, drink geen melk, eet geen kaas, eet geen eieren, en zelfs geen honing.
Ik wou graag deze link met je delen http://saveourbones.com/osteoporosis-milk-myth/. Melk is namelijk niet alleen gelinkt aan een grotere kans op prostaatkanker, borstkanker, en baarmoederkanker, maar ook aan osteoporose (botontkalking/broze botten). Vreemd, ik weet het, je zou denken dat de calcium in melk juist voor sterkere botten zou zorgen maar onderzoeken hebben het tegendeel geconstateerd. Ik heb deze link gepakt omdat het hier kort en simpel wordt uitgelegd, ik hoop dat je het een kans geeft. Mocht je interesse hebben in meer artikelen, onderzoeken, informatieve sites, boeken, verslagen, lezingen van doktoren, interessante documentaires etc over het consumeren van dierlijke eiwitten en de gevolgen daarvan op je gezondheid, stuur ik die graag alsnog.
Groetjes,
Maaike
Mooi verhaal van Roos, maar mis wat info over wel/niet verteerbaarheid van caseïne: hoe zit het nu? Wie verteert het wel/niet?
+ Veel reacties om te lezen, heb de bovenste gelezen en het valt me op dat niemand meer over de .. groeihormonen rept.
1. zijn de groeihormonen in biologische melk ook minder? Dwz. houden de koeien daar een normale lactatieperiode aan?
2. De Massai dronken geen melk van ‘gemanipuleerde’ koeien, dat is een groot verschil, lijkt mij, zie vraag 1.
Als ik jullie was ging ik weer terug het bos in met een berenvel.
Wisten jullie hoeveel suiker er in soja melk zit, en wat er nog meer allemaal toegevoegd wordt om dit smakelijk te maken?
Ga eens een keertje bij een een echte boer kijken!
Ook duidelijk wat je niet wilde weten over melk;
https://www.youtube.com/watch?v=UcN7SGGoCNI&feature=share
komo’s
Heey, bedankt voor dit goeie collum. Ik heb alleen nog de vraag hoe het zit met karnemelk?
Lekker wetenschappelijk onderbouwd met die verwijzingen naar trendy bronnen. NOT
drink oatly, een goede plaatsvervanger voor melk. In Zweden een geliefde drank (glutenvrij).Zoek ’t maar eens op en hier ook te koop. Laurens.
Het verbaast mij dat alle melk (behalve verse van de boer) gehomogeniseerd wordt. De melk wordt door een zeef geperst waardoor de vetbolletjes veel kleiner worden. Hierdoor komt het vet niet meer bovendrijven.
Echter: normaal regelt de gal de vetopname: door gal vallen de vetbolletjes uiteen en kan het vet opgenomen worden. Zonder gal verlaat het vet het lichaam. Door melk te homogeniseren sla je de werking van de gal over en wordt al het vet opgenomen, of je het nodig hebt of niet.
Dit artikel staat echt vol met de grootste bullshit… roos goes psycho kan je het beter noemen.
Ik heb gehoord dat vlees ook zo ongezond is en de dieren zo erg mishandeld worden, als je ooit tijd hebt kan je daar mss ook eens iets over schrijven? Dank je