Sinds ik naar Scheveningen verhuisd ben 1,5 maand geleden heb ik een wat onverwachte gewoonte ontwikkeld: haring eten. Ik had dit zelf ook niet bedacht, maar m’n lijf lijkt te roepen om haring. Misschien heeft het iets te maken met twee jaar in een vegetarische woongemeenschap wonen… Hoe het ook zij, ik heb besloten naar m’n (onder)buik te luisteren. Die weet best wat goed is, want haring is één van de beste bronnen van de essentiële omega-3 vetzuren.
Toen ik besloot de sprong te wagen om te gaan samenwonen met m’n vriend in Scheveningen, keek ik al wel uit naar de gezonde zeelucht en de mogelijkheid om elke dag in zee te kunnen zwemmen. Maar ik had er niet aan gedacht dat ik wekelijks in een haringhuisje te vinden zou zijn… Toch is verse vis een groot gezondheidsvoordeel van wonen aan de kust. Uit het beroemde onderzoek van tandarts en wetenschapper Dr. Weston A. Price bleek ook al dat de gezondste volkeren de kustvolkeren waren die veel vis aten. Zeevoedsel is samen met wild namelijk de beste bron van essentiële visvetzuren EPA en DHA (omega-3). Dit kan het lichaam niet zelf aanmaken. Misschien dat een tekort aan deze vetten mijn innerlijke drive verklaart om op zoek te gaan naar haring…
Het haringhuisje
…Het is maandagmorgen 12 uur. Ik ben de boulevard afgefietst die er op maandagochtend verstild bij ligt. Alleen de trouwe wandelaars en zee-sport fanaten zijn als kleine poppetjes langs de vloedlijn te zien. Heerlijk vind ik dat na de weekenddrukte. Op de hoek tegenover de haven loop ik het Haringhuisje binnen. Plastic stoelen, een aquarium met vissen, neon letters. Niet echt het imago van een health store. ‘Graag een haring om mee te nemen’ vraag ik voorzichtig, ietwat geïntimideerd door deze uitbundige volkse mensen. ‘Uitjes er bij jonge dame? Ja doet u maar…’ Ter plekke wordt de haring gefileerd en in stukjes gesneden. Het water loopt al in m’n mond, want ik weet dat ik ook nog eens mijn favoriete spelt zuurdesem brood van Menno in m’n tas heb zitten. Perfecte combi, die zoutige vis die smelt op de tong, met het zachte knapperige brood.
Omega-3 is brandstof voor je hersenen
Dat smelten op de tong heeft alles te maken met het hoge vetpercentage van haring. Vooral vette vis is rijk aan omega-3 vetzuren. Omega-3 vetzuren zijn een belangrijke bouwsteen voor de hersencellen, celwanden en het zenuwstelsel. Ons brein bestaat voor maarliefst 60 % uit vet (in gewicht) en daarvan is 15-20 % DHA. DHA is een basale voedingsstof voor onze hersenen en beïnvloedt grotendeels hoe de hersenen zich ontwikkelen. De snelste hersengroei vindt plaats in de baarmoeder en tijdens de eerste achttien maanden na de geboorte. Vandaar dat voldoende DHA extra belangrijk is tijdens de zwangerschap en borstvoedingsperiode. Maar ook daarna blijft het essentieel. Mensen met een tekort aan DHA kunnen last van cognitieve problemen krijgen en het kan ook depressie in de hand werken. Als je regelmatig vette vis eet zorg je dat je hersencellen genoeg bouwstoffen hebben om zich te vernieuwen. Naast haring behoren ook zalm, makreel en sardientjes tot de vette vissen.
Het grote voordeel van haring
Het voordeel van haring vergeleken met de ander vette vissen is dat je haring koud eet waardoor de visvetzuren onbeschadigd zijn. Omega-3 vetzuren zijn namelijk instabiel en oxideren snel bij verhitting of langdurige blootstelling aan de lucht. Als de vetzuren ranzig zijn geworden zijn ze een stuk minder gezond. Dat is ook het nadeel van visolie supplementen. Sowieso eet ik tegenwoordig steeds liever de verse producten dan dat ik supplementen slik. En dat geldt dus zeker voor dit soort bederfelijke stoffen.
Haring is dus in feite rauwe vis, al ondergaat haring wel een heel rijpingsproces waardoor de structuur van de vis verandert. ‘Hollandse nieuwe’ zijn haringen die zich nog niet hebben kunnen voortplanten en die gevist worden in de periode van mei tot juli. De haring wordt vervolgens ontdaan van ingewanden (behalve de alvleesklier, want die bevat bepaalde enzymen die voedsel helpen omzetten in vet) en gezouten. Vervolgens rijpen ze in een houten vat en kunnen dan wel een jaar eetbaar blijven.
Zo eet je genoeg omega-3 vetten
Zo’n nieuwe haring uit het vat bevat minimaal 16 % vet, en dat kan oplopen tot 25 %. Per 100 gram rauwe haring krijg je ongeveer 2,6 gr omega-3 binnen. Dat is ongeveer twee keer zo veel als wat je dagelijks binnen zou moeten krijgen voor optimale gezondheid volgens de orthomoleculaire benadering (1,25 gram). Het advies van de Gezondheidsraad ligt lager. Die adviseert volwassenen om per dag 450 milligram omega 3-vetzuren binnen te krijgen. Dit zijn echter minimale hoeveelheden. Om alle processen in je lichaam optimaal te laten verlopen kan je beter streven naar 2-4 gram per dag aan omega 3 vetzuren, waarvan minimaal 1,25 gram visvetzuren. Daar kom je aan door 2-3 x per week vette vis te eten (Bron: G. Schuitemaker, Fit met Voeding nr. 3 2017).
Dat geldt trouwens alleen voor vette vis die het natuurlijke dieet van plankton heeft kunnen eten. Dat is de bron van de omega-3 vetten.Vis uit kweekvijvers krijgt meestal voor een groot deel graan en soja gevoerd en bevatten daardoor minder omega-3 vetzuren. Haring komt uit de Atlantische oceaan (waaronder de Noordzee) en heeft dus z’n natuurlijke dieet kunnen eten.
Vegetarische alternatieven
Wil je liever geen vis eten dan zijn de enige plantaardige bronnen van de visvetzuren EPA en DHA zeewier en algen zoals chlorella en spirulina (Lees in deze blog waarom het eten van het plantaardige omega-3 vetzuur ALA niet vergelijkbaar is met de dierlijke visvetzuren). De hoeveelheden omega-3 vetten in zeegroenten zijn echter heel laag. Daarom kom je met het eten van zeewier of algenpoeders niet makkelijk aan de benodigde hoeveelheid omega-3 vetzuren. Gelukkig worden de algen tegenwoordig ook gekweekt om DHA olie uit te winnen voor supplementen. Het voordeel van deze algen is dat ze zich heel snel vernieuwen (dus niet snel kans op ‘overbevissing’) en dat ze niet vervuild zijn met toxische stoffen (wat bij vette vissen die wat hoger in de voedselketen zitten wel het geval kan zijn). Een goed alternatief dus, ook gezien de druk op de visstand. Al is haring volgens de viswijzer geen bedreigde vissoort.
Tip: zet de viswijzer-app op je telefoon!
Haring vet gezond?
Behalve de visvetzuren EPA en DHA bevat haring ook jodium, vitamine D en zink. Voedingsstoffen die de meeste van de Nederlanders best goed kunnen gebruiken. Zeker nu de winter er aan komt en we niet meer genoeg vitamine D uit de zon kunnen halen. 100 gram haring bevat maar liefst 800 IE vitamine D. Ter vergelijking: dezelfde hoeveelheid zalm bevat 450 IE (Bron: fit met voeding nr 3 2017). In de wintermaanden wordt vanuit de orthomoleculaire geneeskunde aangeraden om minimaal 2000 IE per dag binnen te krijgen (zie ook mijn blog over de 5 belangrijkste wintersupplementen).
Twijfel
Die haring is dus een prima ‘multi’ voor de wintermaanden waar alle stoffen op natuurlijke manier inzitten die mijn immuunsysteem goed kan gebruiken. Al met al was ik dus best tevreden met mijn nieuwe haring traditie. Maar nu ik deze blog aan het schrijven ben en er weer aan herinnerd wordt dat er ook een goed vegetarisch alternatief is, voel ik de twijfel weer toeslaan. In de tijd van Weston Price had ik graag vis gegeten als kustbewoner. Het liefst zorg ik dat ik de benodigde voedingsstoffen in hun ‘natuurlijke verpakking’ binnenkrijg, in plaats van in een geïsoleerd pilletje. Maar tegenwoordig zijn we met een hele hoop meer mensen, wordt er overbevist, en zijn de zeeën vervuild…
Dus wat is wijsheid?! Niet meer zo voor de hand liggend als 100 jaar geleden in ieder geval. Ik besluit in dit geval dat ik het haring-eten dan toch maar niet tot wekelijkse traditie ga verheffen. Ik eet af en toe een haring als mijn lijf er om vraag en verder vul ik het aan met algen in een pilletje. Pfff, tijd voor een frisse duik in zee. Daar word je pas helder van in je hoofd… hoe dat werkt, daar schrijf ik binnenkort over!
heel informatief en leuk om zo mee genomen te worden in voedsel land.
Opmerkelijk de verschillende adviezen. vooral wat betreft de hoeveeheden.
Misschien is het een goed idee te leren houden van een gevarieerd zelf uitgekozen
leefwijze ,met kennis van zaken. Dank je wel voor deze aanvulling.
Ja dus kan ik 2 haringen per dag eten op een normaal gezond eet patroon. Grote bak havermout in de ochtend 2 eieren in de middag met tomaat en komkommer en kaas. Spinazie of rode kool in de avond. Met rijst en kip. En 2 stukken fruit dit eet ik precies 30 dagen per week. Elke dag hetzelfde met veel sport . Maar wil twee haringen toevoegen maar m’n vader zegt dat het een vette vis is en wil zelf geen. Vette vis worden dus denk je dat dit kan ? Groetjes sam