Als jullie zouden zien wat ik aan supplementen slik, zou je denken dat ik aan een ernstige ziekte lijd. Als ik in het openbaar ben probeer ik ze ook altijd een beetje weg te moffelen. Zo’n hand vol pillen bij je ontbijt voelt nou eenmaal niet natuurlijk. En dat is het ook niet. Maar na de aanvankelijke weerstand ben ik er nu toch wel van overtuigd dat we ze in deze tijd, helaas, echt nodig hebben voor optimale gezondheid. Dat heeft er vooral mee te maken dat er steeds minder voedingsstoffen in onze groenten zitten. Voor dezelfde hoeveelheid ijzer in spinazie als in 1951 moesten we in 1999 al 65 keer zo veel spinazie eten!
Hier de belangrijkste argumenten op een rij om toch een paar van die pillen aan je ontbijtbordje toe te voegen:
1. Bodem steeds armer
Voedingsmiddelen bevatten steeds minder essentiële voedingsstoffen omdat de bodem door intensieve landbouw verschraald is. Het bodemleven wordt door veelvuldig ploegen en bestrijdingsmiddelen om zeep geholpen. De vruchtbare humuslaag verdwijnt. Er blijft alleen kale grond over waar niks meer in zit.
Dat wordt dan met kunstmest opgelost. Kunstmest bevat maar drie mineralen (stikstof, kalium en fosfor). Omdat de bodem niet met volwaardige meststoffen wordt aangevuld, wordt de bodem steeds armer aan mineralen als selenium, zink, chroom en mangaan. En daardoor is ook de aanwezigheid van vitamines en mineralen in onze groenten steeds minder geworden (Bron: Het gouden boekje voor de gezondheid, G. Schuitemaker).
Zo is het gehalte aan calcium, foliumzuur en magnesium in broccoli tussen 1984 en 2002 met 64 % gedaald! En het gehalte aan vitamine C in een appel met 60 %. Voor fruit geldt ook nog dat het vaak onrijp geoogst wordt (zeker als het van ver komt). Daardoor bevat het veel minder vitaminen. En voor dezelfde hoeveelheid ijzer moeten we dus 65 x zoveel spinazie eten als in 1951, shocking! (Bron: Oersterk, drs. R. de Leth, zie dit artikel in de scientificamerican voor meer voorbeelden). En volgens de consumentenbond is het gehalte aan selenium zo laag geworden dat het niet meer te meten is (Bron: Het gouden boekje voor de gezondheid, Dr. G. Schuitemaker).
Door de kunstmatige snelle groei door kunstmest, hebben de planten ook minder tijd om mineralen uit de bodem op te nemen. Vaste planten bevatten om die reden vaak meer mineralen. Maar die eten we ook steeds minder. Om over de voedingswaarde van kasgroenten die vaak op substraat zijn gekweekt nog maar te zwijgen. Met biologisch dynamische landbouw (of permacultuur, maar die groenten liggen vooralsnog nog niet in de winkel) heb je de meeste kans op volwaardige groenten. Omdat er daar nog heel bewust de voedingsstoffen en mineralen in de bodem worden aangevuld die door het oogsten verdwijnen.
- De conclusie van (orthomoleculair) huisarts Richard de Leth is dat het met de hedendaagse voeding onmogelijk is om optimale concentraties aan vitaminen en mineralen binnen te krijgen.
2. Lege calorieën
We eten veel bewerkte voedingsmiddelen die ontdaan zijn van essentiele voedingsstoffen
zoals mineralen en vitaminen. Denk aan suiker, bloem, melkpoeder of maismeel. Bij het zuiveren van tarwebloem (de zemelen en de kiemen gaan er uit zodat het langer houdbaar is) gaat het gehalte aan de verschillende mineralen en vitaminen vaak met wel 50 % (zink) tot 90 % (vit B1) achteruit! (Bron: Het gouden boekje voor de gezondheid, G. Schuitemaker). We eten dus eigenlijk lege calorieën.
- Met als gevolg dat ondanks de ‘overvloed’ veel mensen eigenlijk ondervoed zijn!
3. Gifstoffen zijn overal
We staan aan veel meer gifstoffen bloot, zowel in voeding (bestrijdingsmiddelen, conserveringsmiddelen etc.) als in de lucht (smog, uitlaatgassen etc.) De essentiële voedingsstoffen beschermen het lichaam juist tegen schadelijke invloeden van buitenaf (denk aan betacaroteen, vitamine C). Die hebben we dus extra hard nodig, terwijl we er steeds minder van binnen krijgen.
4. Meer stress
We hebben meer stress en een jachtiger leven, maar bewegen tegelijkertijd minder. Dat is vragen om moeilijkheden. Ons lichaam heeft juist meer vitaminen nodig (vooral vitamine C) om de stress aan te kunnen. Meestal krijg je nutriënten samen met calorieën binnen. Dus zouden we ook meer moeten bewegen om de calorieën te verbranden. Maar wij doen het tegendeel: we eten wel steeds meer calorieën (die niet verbrand worden omdat we veel meer stil zitten) maar met minder nutriënten.
- De grootste uitdaging van deze tijd is om met een beperkte hoeveelheid calorieën toch aan alle benodigde nutriënten te komen.
5. Oud én gezondÂ
We willen steeds ouder worden, maar dan ook in goede gezondheid. Dat vraagt om optimale hoeveelheden nutriënten. Nu worden we wel ouder, maar daalt het aantal gezonde levensjaren.
6. ADH is een minimum waarde
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor voedingsstoffen is door de reguliere wetenschap bepaald als minimumhoeveelheid om gebreksziekten te voorkomen. Je moet dus TEN MINSTE deze hoeveelheden binnen krijgen. Maar die doseringen zijn veel te laag om in een gezonde conditie te blijven. Zeker gezien bovenstaande factoren. Bovendien erkent het voedingscentrum dat als mensen netjes volgens de aanbevolen (en hopeloos verouderde) schijf van vijf zouden eten (wat maar 5 % van de bevolking ook daadwerkielijk doet) nog steeds een tekort riskeren aan zes belangrijke micronutriënten: foliumzuur, vitamine A, vitamine D, ijzer, selenium en zink (Bron: Oersterk, R. de Leth).
Orthomoleculair: optimale hoeveelheden
De orthomoleculaire voedingsleer hanteert dan ook hele andere doseringen, met als doel alle cellen de optimale ‘omgeving’ te geven. Verder houdt de orthomoleculaire voedingsleer ook rekening met individuele verschillen en gaat het vaak over een ‘range’. De optimale dosering per individu is nog lastig precies vast te stellen, maar er zijn wel richtlijnen.
Volgens de orthomoleculaire voedingsleer is een dagelijkse aanvulling met alle vitaminen en mineralen voor iedereen gewenst (dus ook als je grotendeels biologisch en ‘gezond’ eet). De basissuppletie is een multi-preparaat, gecombineerd met vitamine C (de dagelijkse hoeveelheid daarvoor is te groot om bij de multi te doen).
Multi voor iedereen
Een multi moet voldoende hoeveelheden van alle essentiële voedingsstoffen bevatten (van vitamine A tot en met zink, zie voor een compleet overzicht met hoeveelheden het Gouden boekje voor de gezondheid van apotheker en orthomoleculair arts Gert Schuitemaker. Of lees zijn meest recente boek: Gezond met voedingssupplementen). Daarnaast is de balans tussen de voedingsstoffen essentieel vanwege de vele wisselwerkingen tussen de stoffen. Als je één stofje gaat aanvullen loop je het risico dat je daarmee de balans met andere stoffen verstoort. Vaak zitten er in een multi zulke grote hoeveelheden vitaminen, dat er nauwelijks plaats is voor de mineralen. Terwijl die juist erg belangrijk zijn.
Aandachtspunten bij het kiezen van een multi:
– Let er dus op dat de multi ook magnesium, selenium en chroom bevat, die worden nog wel eens weggelaten. En dat het magnesium niet in de vorm van magnesiumoxide erin zit, want dat wordt nauwelijks vanuit het maagdarmkanaal opgenomen.
– Let er op dat de multi vrij is van toevoegstoffen als kleur, geur en smaakstoffen en conserveringsmiddelen.
– Belangrijk is dat vitamine E de natuurlijke vorm heeft, omdat deze vorm in het lichaam werkzamer is. Bij de natuurlijke vorm staat er aan het begin alleen een d-, bij de synthetische vorm staat er na de d ook nog een l.
– Check dat er geen fluor in zit. Dat krijgen we al voldoende binnen via de dagelijkse voeding. Recent onderzoek laat zien dat het extra ingenemen van fluor juist risico’s met zich meebrengt, zeker voor kinderen. Het verschil in dosering voor een gunstig effect en een toxisch effect is voor fluoride namelijk heel klein.
(Bron: Het gouden boekje voor de gezondheid, G. Schuitemaker)
Vitamine C
Wij kunnen zelf geen vitamine C (meer) maken, in tegenstelling tot de meeste planten en dieren. Waarschijnlijk zijn we die mogelijkheid kwijt geraakt in een tijd van overvloed waarin de verse vruchten en groenten genoeg vitamine C boden. De mens is toen een enzym kwijtgeraakt dat betrokken was bij de omzetting van glucose in ascorbinezuur (vitamine C). Als we dit enzym wel hadden gehad dan hadden we, in vergelijking met dieren op basis van lichaamsgewicht ongeveer 3 gram vitamine C per dag aangemaakt.
Dat is 50 X zoveel als de ADH (60 mg)! En daarvoor moet je ongeveer 60 sinaasappels eten. Dus, zoals ik al eerder heb gezegd (zie deze post over de top 5 wintersupplementen), de mensen die nog in de illusie leven dat ze met 1 uitgeperst sinaasappeltje per dag aan hun vitamine C komen, moet ik helaas teleurstellen. Zeker in het noordelijk halfrond komen we met voeding niet aan de aanbevolen hoeveelheid vitamine C vanuit orthomoleculair oogpunt (2-10 gram). En als we stress hebben, hebben we, net als dieren, nóg meer vitamine C nodig.
Extra: vitamine D3 en omega 3-vetzuren
Omdat we deze stoffen steeds minder via onze voeding binnenkrijgen (we eten relatief steeds minder gezonde vette vis) en we zeker in de winter ook te weinig zonlicht op onze huid krijgen, is het sterk aan te raden om vitamine D3 en omega 3 vetzuren (vooral EPA en DHA) ook aan te vullen. Sinds kort zijn er zelfs ook supplementen beschikbaar met vegetarische DHA, verkregen uit algen (zie voor meer info deze blog).
- Voor de maanden met de R erin kan je gerust deze hoeveelheden aanhouden voor vitamine D3: voor volwassenen: 5,000 IU (international units), kinderen 2,000 IU, en babies 1,000 IU. (Bron: Natural News, Flu prevention supplements). Je hoeft niet bang te zijn dat je met die hoeveelheden te veel binnen krijgt (zie ook: top 5 wintersupplementen).
Neem voedingssupplementen tijdens of vlak na een maaltijd in; dan worden de natuurlijke omstandigheden in de maag het best nagebootst en is de kans het grootst dat de nutrienten goed worden opgenomen.
Natuurlijk is niet altijd natuurlijk
Natuurlijk 😉 willen we het liefst zo natuurlijk mogelijk eten. Idealiter waren supplementen niet nodig. En persoonlijk zal ik er altijd naar blijven streven om ze overbodig te maken. Maar zolang ik nog niet mijn eigen voedselproductie volledig in eigen hand heb, gaat dat niet lukken.
‘Natuurlijke voedingssupplementen’ is een lastig begrip. Richard de Leth zegt dat hij voorstander is van vitaminen en mineralen uit natuurlijke bron. Dat klinkt als iets om achter te staan. Maar volgens Gert Schuitemaker is dat simpelweg niet (altijd) haalbaar. Een voedingssupplement is een samenstelling van geconcentreerde stoffen in hoge doseringen, in dit geval van vitamines en mineralen. Met vitamines en mineralen uit natuurlijke bronnen zouden die tabletten veel te groot worden. Bovendien zegt Schuitemaker dat natuurlijke vitamines niet persé beter zijn dan synthetische vitamines. Dit geldt alleen voor sommige vitamines, zoals vitamine E, waarvan de natuurlijke variant dubbel zo werkzaam is in ons lichaam als de synthetische. Wel blijft gelden dat we kunnen streven naar zo natuurlijk mogelijk, en in ieder geval kiezen voor supplementen waar geen chemische bijstoffen of vulmiddelen in zitten.
Dus ja, helaas valt een voedingssupplement onder de ‘onnatuurlijk’ producten. Zoals Gert Schuitemaker zelf ook terecht aangeeft: het is net zo geraffineerd als witte suiker of keukenzout. De vitamines en mineralen die in de voedingssupplementen zitten horen eigenlijk in je voeding thuis. Maar omdat dat in deze tijd helaas vaak niet het geval is, kies je voor deze ‘onnatuurlijke’ aanvulling. Het blijft daarnaast onverminderd essentieel om zo veel mogelijk vers, biologisch en onbewerkt voedsel te eten. Want daar zitten ongetwijfeld nog allerlei belangrijke stofjes in waar we nu nog geen weet van hebben, maar die wel essentieel zijn voor een optimale gezondheid!
dank Roos voor je verhaal.
en ook een beetje moedeloos, want ook ik heb die aversie tegen pillen. ik neem zelf ‘superfood’ uit een bus, bestaande uit poeder, iedere ochtend in mijn havermout (van bv. amazing grass). zit daar wel meer voedingswaarde in denk je? dat voelt voor mij beetje vervanger van die pillen, doch wellicht heb ik het wel helemaal mis.
Hoi Maud, op zich denk ik dat je met dat soort poeders best goed je nutriënten kunt aanvullen. Veel hangt natuurlijk af van de kwaliteit van de ingrediënten en hoe het gemaakt is (zo min mogelijk ‘bewerking’). Hoe minder er geïsoleerd is hoe beter, dan blijf je het dichts bij de natuur. Nadeel is dat je denk ik minder goed zicht hebt op wat je precies binnen krijgt aan mineralen en vitaminen en de hoeveelheden. Maar zeker beter dan niks!
thanx
Roos, dank voor je overzichtelijke samenvatting! Als orthomoleculair voedingstherapeute volgens Genotype- en Bloedgroepdieet kijk ik toch wat genuanceerder naar vitaminebehoefte zoals vitamine A en Zink. Neemt niet weg dat iedereen met tekorten rondloopt wanneer je niet suppleert! Cocky van Hesteren, Uniek Gezond
Hoi Cocky, ik ben benieuwd naar je nuancering…
Hallo Roos,
Ik sta herhaaldelijk verbaasd over de topkwaliteit van jouw voedingsadviezen op basis van ter zake zeer deskundige specialisten. Ook de manier waarop je een en ander verpakt valt voor de meeste lezers uitstekend te begrijpen. Ik raad dan ook iedereen aan jouw adviezen bloedserieus te nemen, dus ook degenen die zeggen dat zij een goede gezondheid het belangrijkste is dat er bestaat
maar daar in de praktijk nog nooit aan toegekomen zijn.
Zelf ben ik er pas een jaar of 15 geleden heel fanatiek mee begonnen en het werkt als een tierelier, want een uitstekende gezondheid is niet het halve, maar het hele werk wat mij betreft.
ter zake zeer deskundige
Dank wederom voor je complimenten!
Wat is dan een goede Multi?
Ik adviseer mijn clienten de multivitamine genaamd Exakta van Dadamo Personal Nutrition. Complete Multi voor idereen, puur natuur en vrij van schadelijke stoffen en met cellulose capsules (dus geen dierlijke gelatine als capsules!) Kijk op mijn FB pagina Uniek Gezond voor info over meer dan multi’s alleen.
Ik gebruik zelf de multi van plantina.
Beste Roos, Je geeft weer ’s duidelijk aan hoe ons voedsel in de loop der tijden is verarmd. Iets waarvan velen zich niet zijn bewust. Het is goed na te gaan hoe we dit kunnen compenseren met een handjevol voedingssupplementen, die ik ook in het nabij zijn van derden ‘eventjes’ ergens anders naar binnen werk……………
Dag Roos, wat een duidelijk verhaal. Wat Hans ook schrijft bij aanwezigheid van anderen even ergens naar binnen werken.. heel herkenbaar. Wat vind jij trouwens van levertraan? Ik hoor om mij heen dat dat heel gezond schijnt te zijn.
Hoi Geertje, op zich is levertraan inderdaad heel gezond. Het probleem met levertraan in een flesje is alleen vaak dat de levertraan vrij snel ranzig wordt. Levertraan in een capsule van een goed merk heeft daarom de voorkeur. Je moet wel een beetje oppassen met de hoeveelheden vitamine A die je dan binnen krijgt. In het algemeen is het verstandig de hoeveelheid vitamine A te beperken maar wel voldoende caroteen te nuttigen omdat dit normaal gesproken door het lichaam naar behoefte wordt omgezet in vitamine A.
Wat te denken van Astaxantine in plaats van levertraan, oftewel terug naar de oorsprong
Deze alg komt namelijk via krill in de zalm terecht.
Is het dan niet handiger en veel duurzamer om de alg te kweken in plaats van via een omweg de zalm uit te persen en in een capsule te stoppen?
Ik heb eens gelezen dat levertraan best gevaarlijk kan zijn omdat het minder is gezuiverd dan producten die verkocht worden als omega 3 en hierdoor zware metalen kan bevatten die kanker verwekkend zijn.
Roos, weer een heel helder maar treurig verhaal. Wij nemen ook al jaren supplementen. Nu las ik vrij recent in een serieus tijdschrift over een groot Amerikaans onderzoek onder 60.000 gepensioneerde huisartsen dat geen enkel significant verschil in gezondheid werd geconstateerd. Ik was geneigd het artikel serieus te nemen, enigszins gedesillusioneerd, dat wel. Iemand het betreffende artikel ook gelezen? Want ik wil best supplementen blijven nemen, maar niet als het geen verschil maakt en we ze alleen maar slikken voor de eigen gemoedsrust. Zijn er onderzoeken waar de positieve werking van supplementen wél is aangetoond?
Hoi Raymond, er zijn denk ik heel wat onderzoeken te vinden over de positieve gevolgen van het aanvullen van specifieke tekorten van bepaalde vitamines en/of mineralen. Check daarvoor bijv. de site van orthokennis. Een meer algemene beschouwing over negatieve en positieve gevolgen van supplementen/multi met wetenschappelijke onderbouwing kan je vinden in dit artikel van de Amerikaanse Life Extension Foundation. Maar het blijft natuurlijk lastig, ook in de wetenschappelijke wereld, om zin van onzin te onderscheiden… Ik ga over het algemeen naast wetenschappelijke onderbouwing ook vooral af op logische argumentatie…
Vlak voor Kerst kreeg ik de verklaring voor 3,5 jaar fikse gezondheidsklachten: een vitamine B6-intoxicatie. Met heftige, tot dan toe onverklaarde pijn wegens zenuwschade tot gevolg. In mijn multi-vitamine zat 20 milligram B6. Niet eens zoveel, maar in mijn lichaam stapelt het op. Een kennis hier uit de buurt blijkt hetzelfde probleem te hebben gehad. Drie gevoelloze plekken voor hem zijn het gevolg.
Dit artikel las ik dus met extra belangstelling. Het zijn geen onschuldige tabletten of capsules die je in je mond stopt! Vraag is wat je ermee wint – ik sluit me wat dat betreft aan bij de vraag van de tot nu toe laatste ‘spreker’. Als ik (met een aangetoond relatief tekort) vitamine D suppleer, slaap ik beter. Dat neem ik dus wel. Misschien leef ik een jaar korter, zonder multi? Ze hebben me jaren van mijn leven gekost – so be it.
Hoi Esther, dank voor je waarschuwing en kanttekening en ik kan me voorstellen dat het een ‘bittere pil’ als je denkt iets goeds te doen voor je lijf en dat het dan een tegengesteld effect blijkt te hebben. Inderdaad is 20 mg B6 niet extreem veel; dat is ook de hoeveelheid die Gert Schuitemaker aanraadt voor in een multi. Bij een gewoon functionerend lichaam kan toxificatie pas voorkomen bij grote doses van 800 mg/dag of in sommige gevallen 100 mg/dag (Bron). Maar aangezien voor 95% van de bevolking geldt dat ze de 10 mg per dag niet eens halen, is de kans dat je boven de 100 mg komt vrij klein (bron). Maar er kunnen natuurlijk altijd individuele uitzonderingen zijn waarbij je lijf een overgevoelige reactie op zo’n stof heeft, wat blijkbaar bij jou het gevolg is. Ik denk dat het daarom sowieso aan te raden is om voordat je begint met suppletie eerst je bloedwaardes voor vitaminen en mineralen te laten checken bij een orthomoleculair therapeut en desgewenst ook een test te doen op overgevoeligheden. Als je echt significante tekorten hebt aan essentiële vitamines/mineralen kan gerichte aanvulling je denk ik toch ook voor veel gezondheidsproblemen behoeden, wat vooral tot extra GEZONDE jaren kan leiden, waarschijnlijk belangrijker dan ‘gewoon’ een paar jaar extra.
Hoi Roos, bedankt voor je zorgvuldige reactie van alweer even geleden. Mijn laatste zinnen kwamen er mogelijk een beetje bot uit in mijn eerste reactie, maar voor mij blijkt het gewoon vergif. Dat blijkt ook BCAA-poeder, bestaande uit aminozuren, dat ik wegens ondergewicht slikte om mijn spieren weer te laten aansterken. Er gebeuren bizarre dingen in mijn lijf!
Gelukkig heb ik een geweldige, wijze diëtiste. Mogelijk is de homocysteïne in mijn lichaam verhoogd, noemde zij als mogelijke oorzaak. Het is natuurlijk wel belangrijk welke storing in mijn lichaam leidt tot deze ontwikkelingen Daar ga ik volgende week mee aan de slag – hopelijk wil de huisarts meewerken.
Nogmaals bedankt. Keep up the good work!
Ik had/ heb dus precies hetzelfde ! Ik slikte sinds een aantal jaren de multi van Plantina, met daarin 20 mg B6, niet heel veel inderdaad. Maar nu blijk ik een veel te hoge bloedwaarde te hebben en mijn huisarts vertelde dat ik meteen moest stoppen met de multi. Zij had afgelopen jaar al een aantal patienten gehad met veel te hoge B6 waardes, en een vriendin van me blijkt dit ( na mijn verhaal gedeeld te hebben) óók te hebben.
Ik schrok er wel van, want ik dacht juist dat ik alles zo zorgvuldig deed, en aan de veilige kant zat qua supplementen. Want ook ik heb een ambivalent gevoel bij die synthetisch pillen, maar koos toch voor een goede multi, extra vit. D druppels en goede visoliecapsules, en ik smeer magnesiumolie.
De vraag is ook of en hoe goed de vitamines door je lichaam worden opgenomen, dat kan individueel sterk verschillen !
Dag Roos, wat een interessant verhaal en reacties. Zelf zoek een beetje de middenweg tussen wat vanuit de orthomoleculaire hoek wordt geadviseerd en aan de andere kant de supplement sceptici. Ik heb een tijdje de moeite genomen om gedurende enkele weken de eetwijzer in de vullen op de website van het voedingscentrum en zo kwam ik er achter dat ik met mijn manier van eten (grotendeels vegetarisch, biologisch en vers bereid voedsel) toch op de meeste dagen niet kwam aan de ADH die zij hanteren. En dat is dan nog een veel lagere waarde dan orthomleculair, dus daarvoor ben ik gaan supplementeren. Omdat mineralen vaak in combinatie met granen en zuivel minder goed worden geabsorbeerd heb ik de volgende oplossing bedacht, ik hoop redelijk effectief, natuurlijk en ook niet al te tijdrovend: bijna elke middag maak ik een smoothie als 3-uurtje op basis van vers fruit, kaneel, gember, plantaardige olie, noten(pasta) en wat water. Daar voeg ik dan afhankelijk van de tijd van het jaar en of ik die dag vlees of vis eet superfoods aan toe met de mineralen of vitaminen die ik denk te missen. Ook gebruik ik capsules van RAW Garden of Life vitamine D of andere combi’s of multi. Ik maak de capsules open en vermeng de inhoud meestal met de smoothie met het idee dat het zo beter opgenomen word. Ik probeer in ieder geval te zorgen dat ik 1 tot 2 keer de ADH binnen krijg en bij veel stress of hoge suikerinname nog wat extra van bepaalde mineralen. Het was wel even een studie, maar wij voelen ons er heel goed bij en hebben ook een hoop geleert over welke vitaminen en mineralen je nodig hebt en in welk voedsel ze zitten.
Hoi Zirene, goed dat je je er zo in verdiept hebt en er achter bent gekomen dat je zelfs de ‘gewone’ ADH niet haalt; dat geldt trouwens voor heel veel mensen. Die smoothie lijkt me een prima aanvulling al zou ik je wel adviseren om er vooral ook flink wat bladgroenten door te doen. In groenten zitten nou eenmaal de meeste nutriënten, en als je genoeg fruit door doet blijft het lekker.
hallo Roos,
Wat een leuke site is dit zeg! Heel interessant. Ik heb een vraagje, heb je een favoriet merk wat betreft multivitamine?
dankjewel alvast!
groetjes,
Rian
Hoi Rian, ik gebruik zelf de multi van plantina, die is van goede kwaliteit, maar er zijn meer goede merken, bijvoorbeeld vitals, orthica of aov.
Hoi Roos, Weer een heel interessant stuk, ook met alle reacties. Het verhaal over de gangbare landbouw zie ik net zo. Daarom inderdaad biologische landbouw of nog beter b.d. of permacultuur.
Maar ik heb een grote aversie tegen extra pillen. Alsof ik biologisch tuinier met toch wat extra kunstmest. En hoe is bepaald, dat we zoveel vitamine C (bijvoorbeeld) per se nodig hebben? Ik heb niet de indruk dat ik zonder vitamine C pillen minder gezond ben en vaker verkouden, dan mijn partner die ze al jaren wel slikt.
Ook heb ik over het onderzoek gelezen, waaraan Raymond refereert (60.000 mensen, geen verschil). Misschien is ons leven, onze gezondheid, veel complexer dan een optelsom van ingredienten. Misschien zijn er factoren die een veel grotere rol spelen, zoals beweging, stress/ontspanning (yoga, meditatie), energie in voeding, energie tussen de oren, energie..
Groeten, Michel
Hooi Michel,
Voor zowel regulier, vaak zwaar giftige, medicijnen als supplemente
geldt dat wat soms de een helpt, bij de ander verkeerd uitpakt.
Slaafs algemene adviezen opvolgen is ook niet de bedoeling van Roos en iedereen is en blijft dus zelf verantwooordelijk voor wat hij/zij slikt en werkt iets bij jou averechts dan is dat het beste signaal om verder te zoeken tot iets wel blijkt te werken.
Veel succes met zoeken naar waar jij baat bij hebt en waar Roos je prima bij kan helpen.
Hoi Michel, wat Theo zegt is zeker waar, het blijft maatwerk. Aan de andere kant is het lastig dat je de (negatieve of positieve) effecten van supplementen niet altijd direct teruggekoppeld krijgt door je lijf. Veel processen in je lichaam gaan langzaam en kan je pas na jaren de effecten van bepaalde tekorten merken. Wat dat betreft ben ik ook groot voorstander van ‘meten is weten’, dus regelmatig laten checken hoe het zit met je bloedwaardes. En ook dat is dan weer niet alleszeggend, want wat er in je bloed zit wil nog niet alles zeggen over de toestand in je cellen… Maargoed, we moeten het doen met wat we nu kunnen. En ja, ongetwijfeld hebben er vele factoren invloed op ons systeem en ik denk niet dat we dat ooit allemaal precies gaan ontrafelen; wat dat betreft kies ik dan voor zo dicht mogelijk bij ‘onze natuur’ (zoals de jager/verzamelaars leefden) blijven.
Sinds 2009 eet ik hoofdzakelijk onbewerkte voeding. Voordien werd ik iedere winterperiode getroffen door een of meerdere verkoudheden en soms ook griep! De laatste 4 jaar ben ik niet meer ziek geweest. Ik neem sinds 2009 ook bewust geen supplementen meer omdat dit kunstmatige producten zijn! Blijkbaar krijg ik met de van micronutriënten ‘beroofde’ verse voeding toch meer van het goede binnen dan voorheen toen ik wel regelmatig multie’s slikte.
Het lijkt me wel interessant om dmv een test te onderzoeken waar ik persoonlijk tekorten en overschotten heb om eea met of zonder supplementen te kunnen bijsturen.
zou u me een groot plezier willen doen?
Welke supplementen kan ik het best nemen?
Ik gebruik 1 multivitamine per dag en 1 visoliecapsule. Ik eet niet altijd gezond en voedzaam. Heb ik hier genoeg aan, ik kan niet alles uit gaan zoeken, ik hoop dat u me advies kan geven.
Hoi Roos,
De vraag die bij mij meteen rijst is: Als onze voeding verschraalt,hoe worden er dan voedingssupplementen gemaakt op natuurlijke (!) wijze die een ruime hoeveelheid voedingsstoffen bevatten?
Mijn eerste beredenering neigt naar een enorme verspilling van goed voedsel, enkel om de stoffen eruit te onttrekken. Heb je hier een antwoord op?
Groet, Willemijn.
Hoi Roos,
De boekjes van Schuitemaker zijn erg overtuigend geschreven en wat er in staat in erg aannemelijk. Maar ook de vitaminepreparaten komen uit een industrie.
Er zijn evenzo veel onderzoeken die aantonen dat het slikken van vitaminepillen schadelijk is. Het blijft toch een onnatuurlijk ding waarbij de stof het lichaam in komt zonder de context stoffen die er anders bij zouden zitten om te helpen bij de opname.
Volgens de Buteyko methode zijn vitaminepillen een van de belangrijkere oorzaken voor het dieper worden van de ademhaling. Met B12 op nummer 1 als ergste boosdoener.
Mijn mening: helemaal geen vitaminepillen. Het richt meer schade aan dan dat het goed doet. Net als alle andere kunstmatige ingrepen in het functioneren van het menselijk lichaam. Je maakt je lichaam afhankelijk van extern toegediende stoffen die het eigenlijk op eigen kracht uit voeding en zonlicht moet halen. Door de natuurlijk route te omzeilen valt de natuurlijke manier van vitamines in het lichaam krijgen stil. Dit systeem wordt daar lui van en je lichaam gaat steeds meer rekenen op de vitaminen die kunstmatig worden toegediend.
Ik heb ook mijn twijfels bij alle onderzoeken die zeggen dat we te weinig vitamines binnen krijgen. Hebben ze in die onderzoeken gezonde mensen getest? Dat wil zeggen mensen met een controlepauze van 40-60 en hoger. Of hebben ze zieke mensen getest die al last hebben van mal-absorptie van voedingsstoffen? Daar valt of staat zo’n onderzoek natuurlijk bij. In zeezout zitten ook alle mineralen dus dan zou je net zo goed af en toe zeezout kunnen consumeren.
Wat ik denk is dat voor mensen die een te diepe ademhaling hebben en daardoor niet alle voedingsstoffen goed opnemen, het slikken van vitamines positief kan zijn. Op die manier worden ze in ieder geval niet nog zieker doordat zich steeds groter wordende tekorten opbouwen.
Maar voor mensen die echt gezond willen worden denk ik dat je ze beter niet kunt gebruiken, maar dan zeezout kunt consumeren. En de ademhaling minder diep maken, zodat je meer gaat hebben aan je eten en je de voedingsstoffen erin ook echt kunt opnemen.
Dank voor dit duidelijke verhaal. Ik heb zelf ook dit gevoel, vandaar dat ik supplementen gebruik. Toch vind ik het erg moeilijk, hoe weet ik of ik het precies goed doe? Ik gebruik een vegan omega3, haver, curcuma met peper, groente en fruit capsules en een tri-fiber capsule. Lijkt dit er een beetje op?