Een gevarieerd menu met af en toe vlees naast vooral veel groenten en fruit past het beste bij onze genetische opmaak. Dat is de boodschap van voedingswetenschappers achter het zogeheten paleo dieet, of in het Nederlands beter bekend als de oerdis. Als we eten zoals onze voorouders jager-verzamelaars dat deden hebben we het ideale dieet te pakken waar ons lichaam op gebouwd is.
Onze genen zijn namelijk nog steeds afgestemd op de natuurlijke omgeving van ongeveer 160.000 jaar geleden toen de vroege homo sapiens in Oost Afrika rondliep. Dat lijkt wat achterhaald, maar ons DNA past zich maar zeer langzaam aan aan een veranderende omgeving. Om precies te zijn: met een snelheid van 0,5% per miljoen jaar. Daar is 160.000 jaar dus peanuts op.
Voorouders waren oergezond
Tot 10.000 jaar geleden leefden alle mensen van wat ze in de natuur konden vinden en jagen: groenten, knollen, vers fruit, vlees en vis. In tegenstelling tot wat vaak gedacht wordt waren deze mensen over het algemeen uitermate fit en gezond. Een logisch gevolg van veel lichaamsbeweging, een gevarieerd dieet met veel eiwitten, weinig calorieën en goede vetten. De welvaartsziekten (o.a. hart en vaatziekten, suikerziekte) die we nu kennen kwamen nauwelijks voor. Alleen in de winter konden er wel eens tekorten zijn aan vitaminen en andere belangrijke voedingsstoffen. Ook werden ze eerder slachtoffer van infectieziekten door slechtere hygiënische omstandigheden. Of van een hongerig roofdier.
Pas na de agrarische revolutie van 10.000 jaar geleden veranderde ons menu drastisch door de invoering van geteelde gewassen zoals granen, aardappels en zuivel. Daardoor bestaat ons menu steeds meer uit koolhydraatrijk voedsel. Daarnaast eten we steeds meer ongezonde vetten en hebben we minder lichaamsbeweging. En daar vaart ons lichaam  helemaal niet wel bij. Voor een gezond menu, waarmee je desgewenst kan afvallen en wat ook nog eens lekker is, volg je het voorbeeld van onze voorouders.
Basisregels van het oerdieet
1. Eet zoveel groenten als je wilt en vers fruit
Fruit en groenten zitten vol met belangrijke anti-oxidanten, fyto-nutriënten en vezels die goed voor ons zijn en een belangrijke rol spelen in het voorkomen van kanker en hartziekten. Hoe meer vezels hoe beter. Hoe meer variatie in kleur, hoe beter. Sommige vruchten bevatten erg veel fructose, een suiker die in te grote hoeveelheden schadelijk is voor je lichaam. Daarom liever niet overdadig veel fruit en bij voorkeur geen fruitsappen. Hierover later meer.
2. Eet regelmatig goede kwaliteit vleesÂ
Vlees is een belangrijke leverancier van eiwitten en gezonde vetten. Mits de dieren hun natuurlijke voedsel hebben kunnen eten. Vlees van wilde dieren is voor 80% eiwit en 20% vet. Bij vlees uit de bio-industrie is dit bijna omgekeerd, een hotdog bestaat voor 75% uit vet. Bovendien bevat vlees van gefokte dieren veel meer ongezonde verzadigde vetzuren. Dit komt doordat deze beesten gevoed worden met graan of soja waardoor er in verhouding te veel omega 6 en te weinig omega 3 in het vet zit. Kies liever voor dieren die gras hebben kunnen grazen. Lees meer over vlees-eten in Vegetarisch dieet niet natuurlijk.
3. Eet regelmatig vette vis
Vette vis is een grote leverancier van omega 3 vetten, die in ons menu van bewerkte voedingsproducten meestal te laag zijn in verhouding tot de omega 6 vetten. Zalm (wilde uit Alaska), haring, makreel, sardientjes. Tonijn bevat ook veel omega 3, maar is zo bedreigd dat ik persoonlijk liever voor de andere vissen kies.
4. Eet vooral onverzadigde vetten
Goede vetten zijn de onverzadigde vetten die naast vlees in noten zitten, plantaardige oliën en avocado’s. Verzadigde vetten uit goed vlees, melkproducten of kokosolie is ook prima. De minder gezonde verzadigde transvetzuren zitten vooral in bewerkt voedsel, bakkerijproducten en in frituurvet. Lees meer in Het ideale dieet is vet of Eet jij voldoende gezonde vetten?.
5. Gebruik met mate andere eiwitbronnen: eieren en melkproducten
In het paleo-dieet wordt het eten van melkproducten helemaal afgeraden; dat was voor onze voorouders ook niet aan de orde en ons lichaam is er dus eigenlijk niet op ingesteld. Lees meer over
6. Gebruik zo min mogelijk granen, suiker en zout
Geraffineerde koolhydraten (witmeel) en suiker worden relatief snel in ons lichaam opgenomen en verwerkt (hoge glycemische index ) wat tot een sterke stijging in de bloedsuikerspiegel leidt. Dit is ongunstig en wordt in verband gebracht met het ontstaan van suikerziekte en andere welvaartsziekten. Lees hier over de nadelen van tarwe voor onze gezondheid.
Voorbeeld van een oerdis dagmenu:
– Ontbijt: vruchtensmoothie, roerei met zalmsnippers en bieslook
-Â Lunch: gegrilde groenten met verse schapenkaas en gehakte walnoten.
– Avondeten: zalmmoot met venkel en aardperen in witte wijn/sinaasappel saus
– Tussendoor: yoghurt, sinaasappelsap, noten.
Bronnen: Oerdis (L. Smits en H. Huizing), The paleo Diet (L. Cordain)
De wetenschappelijke literatuur met zijn duizenden onderzoeken naar de relatie tussen voeding en gezondheid toont echter aan dat granen prima te eten zijn als bulkonderdeel, mits ze goed/traditioneel zijn voorbereid: het fermenteren van de granen, vermindert anti-nutrienten, vergoot verteerbaarheid en verlaagt de GI.
Beste Taha, het is absoluut waar dat het fermenteren van granen heel belangrijk is. Daardoor worden ze een stuk verteerbaarder voor ons systeem (zie ook het goede boek Nourishing Traditions, misschien al bekend?). Of je granen als bulkonderdeel kan/zou moeten eten blijft omstreden. Loren Cordain, de wetenschapper achter het Paleo dieet, pleit in zijn laatste boek The paleo answer nog steeds tegen, zie mijn blog De wereld zonder tarwe. Het blijft afwegen!
I love you baby xxxx you know alot about health
In het stukje staat dat het eten van melkproducten helemaal wordt afgeraden. Bij het voorbeeldmenu zie ik yoghurt en kaas staan. En in veel smoothies zit melk of yoghurt.
Hoi Jesper; inderdaad lijkt dat elkaar tegen te spreken, maar het is meer een kwestie van hoe ‘streng’ je bent. De ‘strenge’ lijn van het paleo-dieet (zoals grondlegger Loren Cordain het promoot) raadt melkproducten helemaal af. Maar de Nederlandse variant (de Oerdis) is daar wat makkelijker in; die gebruiken wel de gefermenteerde melkproducten en de makkelijker verteerbare schapen- en geitenmelkproducten. Iedereen maakt daar uiteindelijk z’n eigen afweging in. Zie ook mijn blog over melkproducten.
Je kunt melk in je smoothie heel goed vervangen door rijstmelk te nemen. Smaakt prima!
In het oerdieet wordt rijst afgeraden. Betekend dit dat rijstenmelk ook niet zou mogen?
Volgens mij is dit altijd zo: Iedereen maakt daar uiteindelijk z’n eigen afweging in. Zie ook mijn blog over
Niemand bepaalt wat een ander eet.
De hoeveelheid vlees uit het voorbeeld zou ik niet weg krijgen. Ik heb op een dag meer trek in granen: havermout, brood en aardappels.
Af en toe een stukje vlees vind ik lekker maar zoals in dit voorbeeld spreekt mij niet echt aan.
De Butekyo methode gaat er van uit dat het eten van dierlijke eiwitten de diepte van de ademhaling vergroot en daarmee de zuurstofvoorziening van de cellen vermindert. Persoonlijk denk ik dus vlees met mate. Dat lijkt me ook logischer gezien de achtergrond van de jager / verzamelaar. Er zal vast niet altijd maar elke dag vlees in overvloed geweest zijn.