Eindelijk heb ik het gedaan; m’n eigen zuurkool gemaakt! Een lang gekoesterde wens. Ik eet het in de winter namelijk bijna elke dag. Nee, niet die zuurkoolstampot met vette jus, spekjes en worst. Maar wel de rauwe zuurkool, verwerkt in een slaatje. Lekker zuur; een smaak die vaak niet genoeg aan z’n trekken komt. Bovendien zitten gefermenteerde groenten boordevol goede bacteriën (lactobacilli). Zonde om die dood te koken. Die goede bacteriën hebben we hard nodig, want we hebben er steeds minder van in onze darmen.
Lees verder over goede bacteriën of ga meteen naar Zelf zuurkool maken!
Darmflora verzwakt door moderne dieet
Het zou best wel eens kunnen dat we zoveel vatbaarder zijn geworden voor virussen, schimmels en parasieten doordat we te weinig van die goede lactobacilli binnen krijgen (Bron: Nourishing Traditions, S. Fallon). Onze darmflora zit vol met triljoenen bacteriën en idealiter hebben de goede bacteriën de overhand. Maar door bijna al ons eten te koken of te pasteuriseren (verhitten voor langere houdbaarheid) krijgen we steeds minder goede bacteriën binnen. Om nog maar niet te spreken van antibiotica in bio-industrie vlees of het vernietigende effect van een antibiotica kuurtje.
Daarnaast is onze darmflora door te veel suiker en geraffineerde producten niet erg aantrekkelijk voor de goede bacteriën. Die floreren juist op vezels die het lichaam niet kan verteren. Zo is inuline, een vezel van witlof, een goed prebioticum voor de bacteriën. Over het algemeen houden de bacteriën vooral van voedingsstoffen met veel vezels en anti-oxidanten, zoals fruit, groenten en volkoren producten en gefermenteerde groenten (Bron: Chef Teton Essential Cuisine). Nog niet zo lang geleden werd er in bijna alle culturen regelmatig tot dagelijks gefermenteerde groenten of fruit gegeten. Zuurkool in onze regionen, kimchi in Korea, pickles in Japan en chutney’s in India. Fermenteren was immers ook een ideale manier om groenten en fruit lang te kunnen bewaren zonder en koelkast nodig te hebben.
Germenteerde groenten boost voor de darmen
Dat hebben we nu niet meer nodig, maar die goede bacteriën wel. Lactobacilli zitten gelukkig overal op het oppervlak van levende dingen, vooral op wortels of planten vlak bij de grond. Deze specifieke bacteriën zetten zetmeel en suikers in groenten en fruit om in melkzuur. Gefermenteerde groenten zijn veel makkelijker verteerbaar voor ons lichaam en bevatten meer vitaminen. Tijdens de fermentatie ontstaan er allerlei behulpzame enzymen en natuurlijke antibiotische en antikanker stoffen. Al met al een boost voor je darmmilieu dat daardoor veel beter in staat is om slechte bacteriën meteen aan te pakken. Een darmflora die barst van de goede bacteriën is op de lange duur dus veel effectiever tegen infecties dan het slikken van antibiotica.
Met het geven van probiotica (pillen met goede bacteriën) zijn in verschillende onderzoeken positieve resultaten behaald op mensen met darmaandoeningen (ziekte van Krohn, darmkanker), of bij het voorkomen van eczeem en allergiën bij kinderen (lees mijn eerdere blog over probiotica). Met gefermenteerde groenten zorg je voor je eigen probiotica. Fermenteren is eigenlijk heel simpel. Omdat de lactobacilli al op de groenten zitten hoef je alleen nog wat zout toe te voegen, goed te stampen, en het dan een paar weken te laten staan. Om het proces te versnellen wordt soms wat wei toegevoegd, maar dat hoeft niet.
Ik heb deze video gevolgd om mijn eigen zuurkool te maken met rode kool, witte kool, uien en geraspte wortel. Nu nog even geduld om het resultaat te kunnen proeven!
Recept voor basiszuurkool
(uit Nourishing Traditions)
Ingrediënten (voor een pot van ongeveer 1 liter)
- 1 kool (rood of wit) (je kunt ook andere groenten toevoegen zoals wortels, uien, knofloook)
- 1 eetlepel karwei zaad (en eventueel andere kruiden, bijv. komijn of gember)
- 1 eetlepel zeezout
- 4 eetlepels wei (of nog een extra eetlepel zout)
- De basisregel is 10 gram zout op 500 gram kool (2 %)
 Bereiding:
1. Haal de buitenste minder mooie bladeren van de kool en bewaar deze. Snij de kool doormidden en snij zo dun mogelijke reepjes tot je bij de harde kern komt. Bewaar ook dat stuk.
2. Mix in een grote kom de fijngesneden kool met de karwei zaadjes, het zeezout en eventueel nog andere groenten.
3. Kneus de groenten goed met je handen (best zwaar) of gebruik een vijzel of andere stamper (werkt beter), ongeveer 10 minuten. Hierdoor komen de sappen uit de groenten vrij. Als er heel weinig sap vrij komt kan je eventueel wat zuurkoolsap of wei toevoegen of selderijsap.
4. Stop het mengsel daarna in een grote pot (vroeger gebruikten ze daar de aardewerken keulse potten voor, maar een glazen pot met deksel werkt ook prima. Liever geen plastic of metaal, dat kan stoffen afgeven tijdens het fermenteren). Druk het heel goed aan, zodat de sappen naar boven komen. De kool moet onder staan (fermentatie is een anaeroob proces) en minstens 2,5 cm onder de bovenkant van de pot zitten (de groenten zetten wat uit tijdens de fermentatie). Het vocht mag wel tot de bovenrand komen. Het is handig om de koolsnippers onder het vocht te houden door er een koolblad overheen te leggen en eventueel daarbovenop de harde kern van de kool.
5. Doe de deksel erop en hou de pot voor ongeveer 3 dagen op kamertemperatuur. Check regelmatig of je misschien wat lucht moeten laten ontsnappen. Het kan zijn dat er ook wat vocht over de rand komt, dus zet de pot in een bakje.
6. Daarna verder bewaren op een koele donkere plek. Op zich kan je het al eten na de eerste paar dagen fermentatie. Maar volgens de experts wordt het lekkerder naarmate het langer staat (6 maanden). Uiteindelijk is het een kwestie van smaak; dus proef het gewoon af en toe!
Leuk! Dat wil ik weleens proberen.
Leuk, ben benieuwd naar je bevindingen! Ik hoop dat mijn poging gaat lukken; ik had in eerste instantie alleen een doekje over m’n pot gedaan totdat ik las dat je de pot echt moet afsluiten… al doende leert men!
Mooie tekst Roos, ik heb vanmiddag voor het eerst witte kool gefermenteerd, maar niet zo uitgebreid als hier, maar dat wordt de volgende stap. En ik had al zo’n idee dat die inmaakpot dan donker weggezet moet worden, dus dat is bij deze bevestigd. Bedankt 🙂
Heel interessant.
Hoe gaat dat dan praktisch na het fermenteren zelf? Schep je daar met steriel materiaal wat uit en vul je dat vervolgens opnieuw met water en zout aan? Zodat de rest weer onder staat?
Hartelijk dank voor de verheldering
Uitkijkend
groetjes
Je haalt inderdaad met schoon materiaal een portie uit de pot en bewaart de pot dan verder in de koelkast. Dan stopt het fermentatie-proces nagenoeg en blijft de zuurkool goed. Je hoeft dan geen water/zout meer aan te vullen.
Wat een fijn recept! Heb internet afgezocht, maar vond de voorgeschreven ingrediënten niet zo geslaagd. Ik ga deze proberen!
Is het nat van de zuurkool goed voor je ontlasting obstipatie?
In Zuid-Korea maken ze behalve van kool ook ‘zuurkool’ (Kimchi) van mierikswortel, radijs en komkommer. Ze eten dat bij het ontbijt, lunch en diner, kimchi is hun nationale gerecht.
Heeft iemand ‘hier’ wel eens geprobeerd om van bijvoorbeeld radijsjes ‘zuurkool’ te maken?
Hmm: het ruikt hier al naar gefermenteerde groentjes. Radijsjes, en veel meer, verwerk ik graag in een potje. 30 jaar beproef en proef ik al. https://delusthof.wordpress.com/2015/11/17/zuurkool-in-t-klein/